Pitanje: Kakav je poreski tretman izvoza dobara ako ih obveznik PDV-a (izvoznik) iz Srbije otprema do Luke Bar u RCG, gde se vrši pretovar na brodove i carini, a kupac ih kao novi vlasnik transportuje dalje? Da li pretovar podleže oporezivanju i kako se ovaj promet evidentira u PP PDV?
Odgovor: Prema odredbama člana 24. stav 1. tačka 2) i 3) Zakona o PDV-u, PDV se ne plaća na:
– promet dobara koja obveznik ili treće lice po svom nalogu šalje ili otprema u inostranstvo;
– promet dobara koja inostrani primalac ili treće lice po svom nalogu šalje ili otprema u inostranstvo.
Za prevozne usluge koje su u vezi sa izvozom dobara i ostale usluge koje su u vezi sa izvozom dobara, takođe je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza (član 24. stav 1. tačka 8) Zakona).
Uslovi za poresko oslobođenje po navedenim zakonskim odredbama propisani su Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja poreskih oslobođenja kod PDV-a sa pravom na odbitak prethodnog poreza („Sl. glasnik RS”, br. 120/12, 40/15, 82/15, 86/15, 11/16 i 21/17).
Prema tome, kada obveznik PDV-a izvozi dobra koja postaju vlasništvo kupca nakon carinjenja u Luci Bar, obveznik PDV-a, uz ispunjenje uslova iz člana 4. i 14. Pravilnika, ostvaruje poresko oslobođenje (na izvoz dobara, prevoz i pretovar).
Ukupan promet evidentira se u polju 001 PP PDV prijave, u poreskom periodu kada su ispunjeni uslovi za poresko oslobođenje.
Pitanje: Obveznik PDV-a – špediter vrši usluge prevoza dobara za potrebe domaćeg obveznika koji izvozi. Ovakve usluge takođe vrši i za potrebe stranog poreskog obveznika koji u Srbiji nema punomoćnika. Kako špediter u navedena dva slučaja evidentira promet u PP PDV i na šta treba da se pozove u računima?
Odgovor: Prema odredbama člana 24. stav 1. tačka 8) Zakona o PDV-u, prevozne usluge koje su u vezi sa izvozom dobara i ostale usluge koje su u vezi sa izvozom dobara, oslobođene su PDV-a sa pravom na odbitak prethodnog poreza, uz ispunjenje uslova iz člana 14. Pravilnika.
Kada špediter prevoz dobara vrši domaćem obvezniku PDV-a koji ih izvozi, pošto je u pitanju poresko oslobođenje, taj promet iskazuje u polju 001 PP PDV i na računu se poziva na poresko oslobođenje po članu 24. stav 1. tačka 8).
Međutim, kada ovakvu uslugu špediter – obveznik PDV-a pruža stranom poreskom obvezniku koji na teritoriji Srbije nema poreskog punomoćnika, mesto prometa navedenih usluga se utvrđuje primenom člana 12. Zakona i nije u pitanju poresko oslobođenje. Shodno tome, u ovom slučaju mesto prometa je mesto sedišta primaoca usluge (inostranstvo), pa se taj promet ne prikazuje u PP PDV prijavi, a na računu obveznik navodi da PDV nije obračunat u skladu sa članom 12. stav 4. Zakona o PDV-u.
Pitanje: Ukoliko se dogodi da prilikom carinjenja uvezenih dobara prevozne usluge ne uđu u carinsku i poresku osnovicu u ukupnom iznosu, da li je prevoznik kao obveznik PDV-a dužan da na fakturi na kojoj je iskazan veći iznos naknade za prevoz od iznosa u JCI, obračuna i plati PDV? Ako je prevoznik strano lice, da li je uvoznik poreski dužnik za tu razliku?
Odgovor: Ovakav slučaj po pravilu ne bi smeo da se dogodi, s obzirom na to da je prevoznik dužan da carinskom organu prikaže validnu fakturu za prevozne usluge za uvoz dobara. U slučaju da se ipak dogodi, prvo nastaje carinski prekršaj, a prevoznik – obveznik PDV-a dužan je da na razliku obračuna i plati PDV. Ukoliko prevoz vrši strano lice, uvoznik je poreski dužnik jer je, prema odredbi člana 12. stav 4. Zakona, mesto oporezivanja mesto sedišta primaoca usluge prevoza dobara, pa kao poreski dužnik na razliku obračunava i plaća PDV.
Napominjemo da u ovom slučaju obveznik PDV-a ima obavezu i za porez po odbitku za deo prevoza od granice do mesta isporuke, u smislu člana 40. stav 1. tačka 5) Zakona o porezu na dobit pravnih lica.
Pitanje: Da li se skladištenje dobara, shodno članu 12. stav 6. tačka 1) Zakona o PDV-u, vezuje za nepokretnost samo ukoliko skladištar ima posebne, fizički odvojene prostore u kojima vrši skladištenje tuđe robe za svakog primaoca usluge posebno? Ako je tako, pod koje usluge u smislu člana 12. spada skladištenje npr. žitarica u silosima (u njima ima i tuđe i naše robe)?
Odgovor: Članom 12. stav 6. tačka 1) Zakona o PDV-u propisano je da se mestom prometa usluga u vezi sa nepokretnostima, uključujući i usluge posredovanja kod prometa nepokretnosti, smatra mesto u kojem se nalazi nepokretnost.
Pravilnikom o utvrđivanju usluga u vezi sa nepokretnostima za svrhu određivanja mesta prometa usluga, u smislu Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS”, br. 21/2017), čl. 1. i 2. propisano je da se uslugama u vezi sa nepokretnostima, odnosno uslugama koje su neposredno povezane sa nepokretnostima, smatraju usluge koje se pružaju pomoću nepokretnosti, u smislu da je nepokretnost ključna i nužna za pružanje usluge, odnosno koje se pružaju na nepokretnosti ili su usmerene ka nepokretnosti, a za cilj imaju promenu koja se odnosi na nepokretnost (pravnu ili fizičku).
Prema odredbi člana 3. stav 1. tačka 10) Pravilnika, tu sapadaju usluge skladištenja, odnosno smeštanja dobara u slučaju kada je nepokretnost, odnosno konkretni deo nepokretnosti isključivo namenjen za skladištenje, odnosno smeštanje dobara određenog primaoca usluge. To znači da se skladištenje vezuje za nepokretnost samo u slučaju da skladištar ima odvojene smeštajne kapacitete (fizički odvojene kao posebne celine nepokretnosti) za određenog primaoca usluge.
Ukoliko nije tako, odnosno ako ne postoje posebne celine nepokretnosti – skladišta, tada se skladištenje ne vezuje za nepokretnost, već se mesto oporezivanja utvrđuje po opštim pravilima iz člana 12. stav 4. i 5. Zakona o PDV-u. U praksi to znači da kada uslugu pruža obveznik PDV-a drugom obvezniku PDV-a u Srbiji, skladištar obračunava i plaća PDV. Ukoliko bi tu uslugu pružio stranom poreskom obvezniku koji u Srbiji nema punomoćnika, tada je mesto oporezivanja mesto sedišta primaoca usluge, te skladištar ne obračunava PDV.
Pitanje: Da li sa aspekta člana 12. Zakona o PDV-u, prilikom utvrđivanja mesta prometa usluga, postoji razlika između seminara opšteg – javnog karaktera i konsultantskih usluga tipa „in house”?
Odgovor: Prema odredbi člana 12. stav 6. tačka 4) podtačka (1) Zakona o PDV-u, usluge koje se odnose na prisustvovanje kulturnim, umetničkim, sportskim, naučnim, obrazovnim, zabavnim ili sličnim događajima, uključujući i pomoćne usluge u vezi sa prisustvovanjem tim događajima, oporezuju se prema mestu gde su stvarno pružene. Pri tome nije bitno da li se ove usluge pružaju poreskom obvezniku u smislu člana 12. stav 2. i 3. ili licu koje to nije.
Prema odredbi člana 12. stav 6. tačka 7) podtačka (3) Zakona o PDV-u, za usluge savetnika, inženjera, advokata, revizora i slične usluge, kao i usluge prevodilaca, uključujući i prevođenje u pisanom obliku, koje se pružaju licu koje nije poreski obveznik, mestom prometa se smatra mesto sedišta, prebivališta ili boravišta primaoca usluga. Ako se pružaju poreskom obvezniku, mesto prometa se opredeljuje primenom opšteg pravila iz stava 4. člana 12. Zakona, što znači da se i oporezuju prema mestu u kojem primalac usluga ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu, ako se promet usluga vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluga ima sedište, odnosno mestu u kojem primalac usluga ima prebivalište ili boravište.
Za navedene usluge (konsultantske, savetodavne) mesto prometa je praktično uvek mesto gde je sedište, prebivalište ili boravište primaoca usluge.
U skladu sa navedenim proističe da, kada su u pitanju:
1) usluge seminara, savetovanja i sl. događaja opšteg – javnog karaktera, kojima može da prisustvuje svako ko smatra da treba da prisustvuje takvom obrazovnom skupu, mesto prometa je mesto gde je usluga stvarno pružena; a
2) za usluge savetnika, konsultantske usluge tipa „in house”, mesto prometa je mesto gde je sedište, prebivališe ili boravište primaoca usluge.
Ovo iz razloga što se usluge savetnika, konsultantske i dr. slične usluge pružaju određenoj grupi ljudi i zatvorenog su tipa.
Pitanje: Gde je mesto prometa usluge posredovanja ako obveznik PDV-a iz Srbije posreduje u prometu dobara koja obveznik PDV-a, takođe iz Srbije, izvozi i kako se taj promet evidentira u PP PDV? Ako bi ovu uslugu pružio stranom licu – poreskom obvezniku u smislu člana 12. stav 2. i 3. Zakona, gde je onda mesto prometa i kako se taj promet iskazuje u PP PDV?
Odgovor: Prema odredbi člana 12. stav 8. Zakona o PDV-u, za usluge posredovanja, osim posredovanja prilikom prometa nepokretnosti, mesto prometa je mesto u kojem primalac usluge ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu, ako se promet usluge vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluge ima sedište, odnosno mesto u kojem primalac usluge ima prebivalište ili boravište.
U slučaju kada obveznik PDV-a pruža uslugu posredovanja drugom obvezniku PDV-a za dobra koja se izvoze, tada uživa poresko oslobođenje u skladu sa članom 24. stav 1. tačka 17) Zakona o PDV-u, jer je za isto propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog PDV-a.
Taj promet posrednik unosi u polje 001 PP PDV obrasca.
Ako obveznik PDV-a takvu uslugu pruži stranom licu – poreskom obvezniku, tada se mestom prometa za ovu uslugu posredovanja smatra mesto u kojem primalac usluge ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu, ako se promet usluge vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluge ima sedište, odnosno mesto u kojem primalac usluge ima prebivalište ili boravište. U tom slučaju se na računu ne iskazuje PDV, sa pozivom na odredbu člana 12. stav 8. Zakona o PDV-u. Takođe, taj promet se ne evidentira u PP PDV prijavi.
Pitanje: Ako osiguravajućem društvu iz Srbije strano lice – poreski obveznik posreduje u realizaciji osiguranja pokretnih dobara, da li je osiguravajuće društvo poreski dužnik?
Odgovor: Prema odredbi člana 25. stav 2. tačka 1) Zakona o PDV-u, usluge osiguranja i reosiguranja, uključujući prateće usluge posrednika i agenta (zastupnika) u osiguranju, oslobođene su PDV-a, bez prava na odbitak prethodnog poreza.
Iako se za usluge posredovanja koje su pružene poreskom obvezniku, mestom prometa smatra mesto u kojem primalac usluge ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu, ako se promet usluge vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluge ima sedište, odnosno mesto u kojem primalac usluge ima prebivalište ili boravište, osiguravajuće društvo iz Srbije, kao primalac usluge, nije poreski dužnik jer ostvaruje poresko oslobođenje po članu 25. Zakona.
Pitanje: Da li su za procenu mašine određena lica poreski dužnici ukoliko im procenu vrši strano lice, ali ne u Srbiji, već u inostranstvu?
Odgovor: Prema odredbi člana 12. stav 6. tačka 4) podtačka (4) Zakona o PDV-u, mestom prometa usluga procene pokretnih stvari, odnosno radova na pokretnim stvarima pruženim licu koje nije poreski obveznik, smatra se mesto gde su usluge stvarno pružene.
Međutim, kada se radi o pružanju ove usluge poreskom obvezniku, mesto prometa se utvrđuje u skladu sa pravilom iz člana 12. stav 4. Zakona, što znači da se u konkretnom slučaju usluga oporezuje prema sedištu primaoca iste.
Prema tome, kao poreski obveznik i primalac usluge, nezavisno od toga gde je procena izvršena, pomenuta lica su dužnici i obračunavaju PDV.