Srazmerni poreski odbitak i ispravka srazmernog poreskog odbitka

dipl. ekon. Tanja Đelkapić, mlađi savetnik u Ministarstvu finansija
Srazmerni poreski odbitak i ispravka
srazmernog poreskog odbitka
Uvod
Obveznici PDV-a mogu da se podele u tri grupe
kada je u pitanju pravo na odbitak prethodnog poreza,
i to
na:
1)
obveznike
koji
imaju
pravo
na
odbitak
sveukupnog
iznosa
prethodnog
poreza
– subjekti
koji
vršeoporeziv
promet,
promet
za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog

poreza
i promet
koji
je izvršen
u inostranstvu,
ako

bi
za
taj
promet
postojalo
pravo
na
odbitak
pret-
hodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji;
2) obveznike koji apsolutno nemaju pravo na odbitak
prethodnog
poreza
– subjekti
koji
isključivo

vrše
promet
dobara
i usluga
iz člana
25. Zakona

o
porezu
na
dodatu
vrednost
(„Sl.
glasnik
RS”,
br.

84/04…
i 72/19 – dalje:
Zakon
o PDV-u), za
koji
je

Zakonom
o PDV-u propisano
poresko
oslobođenje

bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza;
3)
obveznike
koji
imaju
pravo
na
odbitak
jednog

dela
prethodnog
poreza
– subjekti
koji
paralelno

vrše
promet
dobara
i usluga
za
koji
postoji
pravo

na
odbitak
prethodnog
poreza
i promet
za
koji
ne

postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza.
Obveznici PDV-a takođe mogu da se podele u tri
grupe kada je u pitanju podela prethodnog poreza i
srazmerni poreski odbitak, i to na:
1) obveznike koji se pretežno bave oporezivim
prometom dobara i usluga, tj. prometom dobara i
usluga za koji postoji pravo na odbitak prethodnog
poreza, a samo u retkim situacijama izvrše promet
za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje
bez

prava
na
odbitak
prethodnog
poreza;
2)
obveznike
koji
se
pretežno
bave
prometom
dobara
i
usluga
za
koji
je
Zakonom
o
PDV-u
propisano

poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza,
a
samo
u retkim
situacijama
izvrše

promet
dobara
i usluga
za
koji
postoji
obaveza

obračunavanja
i plaćanja
PDV-a, ali
i pravo
na

odbitak
prethodnog
poreza;
3)
obveznike
koji
konstantno
vrše
promet
dobara

i
usluga
za
koji
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
i za
koji
ne
postoji
pravo
na
odbitak

prethodnog
poreza.
1 Po
APRIL 2020.

●
POREZI
Poreski obveznik koji koristi isporučena ili
uvezena dobra ili prima usluge za potrebe svoje delatnosti,
da bi
izvršio
promet
dobara
i usluga
za

koji
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,

kao
i promet
dobara
i usluga
za
koji
ne
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,
dužan
je
da
izvrši
podelu
prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj

pripadnosti
na
deo
koji
ima
pravo
i na
deo
koji

nema
pravo
da
odbije
od
PDV-a
koji
duguje,
shodno

članu 30. stav 1. Zakona o PDV-u. Ta podela vrši
se na osnovu namene korišćenja dobara, odnosno
usluga nabavljenih, odnosno primljenih u poreskom
periodu.
Naime,
obveznik
PDV-a koji
pojedina
nabavljena
dobra,
odnosno
primljene
usluge
u

potpunosti
koristi
ili
će ih koristiti
za
promet

dobara
i usluga
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog

poreza
(oporeziv
promet,
promet
za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje
sa
pravom
na
odbitak

prethodnog
poreza
i promet
koji
je izvršen
u inostranstvu,
ako
bi
za
taj
promet
postojalo
pravo
na

odbitak
prethodnog
poreza
da je izvršen
u Republici
Srbiji)
ima
pravo
na
odbitak
ukupnog
iznosa

PDV-a
obračunatog
za
promet
tih dobara
i usluga,

odnosno
plaćenog
pri
uvozu
dobara.
U suprotnom,

obveznik
PDV-a
koji
pojedina
nabavljena
dobra,

odnosno
primljene
usluge
u
potpunosti
koristi

ili
će ih koristiti
za
promet
dobara
i usluga
bez

prava
na
odbitak
prethodnog
poreza
(promet
za
koji

je
propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza
i promet
koji
je izvršen

u
inostranstvu,
ako
za
taj
promet
ne
bi
postojalo

pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
da je izvršen
u

Republici
Srbiji)
nema
pravo
na
odbitak
ukupnog

iznosa
PDV-a obračunatog
od
strane
prethodnog

učesnika
u prometu
za
promet
tih dobara
i usluga,

odnosno
plaćenog
pri
uvozu
dobara.
Podelu prethodnog poreza prema ekonomskoj
pripadnosti na deo koji ima pravo i deo koji nema
pravo da odbije od PDV-a koji duguje dužan je da
vrši svaki obveznik PDV-a koji koristi isporučena
ili
uvezena
dobra
ili
primljene
usluge
za

potrebe
obavljanja
svoje
delatnosti,
u okviru
koje

POSLOVNI SAVETNIK
57
58
POREZI
vrši promet dobara i usluga sa pravom na odbitak
prethodnog poreza, kao i promet dobara i usluga za
koji ne postoji pravo na odbitak prethodnog poreza.
U praksi se često javljaju situacije da obveznik
PDV-a koji
vrši
delatnost
za
koju
postoji
mogućnost
ostvarivanja
prava
na
odbitak

prethodnog
poreza,
izvrši
određeni
promet

iz
člana
25. Zakona
o PDV-u za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak

prethodnog
poreza
(npr. odobravanje
novčanih

pozajmica,
promet
zemljišta,
objekata,
udela

itd.),
kao i obrnuto
– da obveznik
PDV-a koji

se
pretežno
bavi
prometom
za
koji
ne
postoji

pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,
izvrši

određeni
promet
za
koji
je
propisano
pravo
na

odbitak
prethodnog
poreza.
Primer 1: Subjekt koji se bavi prometom kompjutera
odluči
da proda
jednu
parcelu.
Obveznik

koji
je
prodao
zemljište,
odnosno
parcelu,
kao

svoje
stalno
sredstvo,
nema
obavezu
obračunavanja

PDV-a,
ali
nema
ni
pravo
na
odbitak
prethodnog

poreza
po
osnovu
eventualnih
nabavki
dobara
i

usluga
koje
su
u neposrednoj
vezi
sa
prometom
zemljišta,
kao što
su,
primera
radi,
usluge
reklame,

odnosno
oglašavanja
prodaje
predmetne
parcele.
S

druge
strane,
po
osnovu
ostalih
nabavki
dobara
i

usluga
koje
se
tiču
redovnog
poslovanja
navedenog

obveznika
PDV-a, a nemaju
veze
sa
izvršenim
prometom
zemljišta,
obveznik
ima
pravo
na
odbitak

prethodnog
poreza
u potpunosti,
uz
ispunjenje
Zakonom
o PDV-u propisanih
uslova.
Obveznik
je

dužan
da vrši
podelu
prethodnog
poreza
prema

ekonomskoj
pripadnosti
na
deo
koji
ima
pravo
i

deo
koji
nema
pravo
da odbije
od
PDV-a koji
duguje.
Primer 2: Građevinski fakultet u Nišu pruža
usluge
iz oblasti
obrazovanja
za
koje
je odredbom

člana
25. stav
2. tačka
13) Zakona
o PDV-u propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza,
ali
pruža
i usluge
projektovanja
po

osnovu
kojih
ima
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza.
S tim u vezi,
Građevinski
fakultet
je dužan

da
vrši
podelu
prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj
pripadnosti
na
deo
koji
ima
pravo
i deo
koji

nema
pravo
da odbije
od
PDV-a koji
duguje.

2 Sra
Kada za pojedino nabavljeno dobro ili primljenu
uslugu
obveznik
ne
može
da izvrši
podelu
pret-
POSLOVNI SAVETNIK
●

poslovnisavetnik.net
hodnog poreza prema ekonomskoj pripadnosti, tada
može da odbije srazmerni deo prethodnog poreza,
koji odgovara učešću prometa dobara i usluga sa
pravom na odbitak prethodnog poreza u koji nije
uključen PDV u ukupnom prometu u koji nije uključen
PDV (dalje:
srazmerni
poreski
odbitak).
Obveznici moraju da vode preciznu evidenciju
o tome
koje
su
nabavke
dobara
i usluga
izvršili
da bi
izvršili
promet
dobara
i usluga

koji
je oporeziv,
tako
da PDV iz tih nabavki

mogu
da koriste
kao prethodni
porez,
kao i koje

nabavke
dobara
i
usluga
nisu
upotrebili
u
svrhu

oporezivog
prometa,
već
za
promet
na
koji
obveznik
nema
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,

pa
PDV za
takve
promete
ne
mogu
da koriste
kao

prethodni
porez.

Srazmerni poreski odbitak utvrđuje se primenom
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka
na

iznos
prethodnog
poreza
u poreskom
periodu,
umanjenog
za
iznose
prethodnog
poreza,
a podeljenog
po

ekonomskoj
pripadnosti
na
deo
koji
ima
pravo
i
na

deo
koji
nema
pravo
da odbije
od
PDV-a koji
duguje,

kao
i za
iznos
prethodnog
poreza
za
koji
obveznik

nema
pravo
na
odbitak
ni
u smislu
člana
29. stav

1.
Zakona
o PDV-u.
F
Ukoliko je izvršena podela prethodnog
poreza prema ekonomskoj pripadnosti,
nema osnova da se računa srazmerni poreski
odbitak, odnosno srazmerni poreski odbitak
utvrđuju jedino obveznici PDV-a koji ne mogu u
potpunosti da izvrše podelu prethodnog poreza
prema ekonomskoj pripadnosti.
Primer: Obveznik PDV-a – poslovna banka u
Republici Srbiji, pored svojih tekućih bankarskih
usluga
koje
su
oslobođene
PDV-a bez
prava
na

odbitak
prethodnog
poreza,
vrši
i
usluge
iznajmljivanja
sefova
svojim
klijentima,
pri
čemu
je to

usluga
koja
je oporeziva
PDV-om
i za
koju
postoji

pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza.
Takođe,
ta

poslovna
banka
u Republici
Srbiji
angažuje
obveznika
„A”
da vrši
fizičko
obezbeđenje
banke,
a

navedeni
obveznik
na
mesečnom
nivou
ispostavlja

banci fakturu sa iskazanim PDV-om. U ovom slu-
čaju, kako se usluga fizičkog obezbeđenja banke odnosi
i na
obavljanje
tekućih
bankarskih
usluga
i na

obavljanje
usluge
iznajmljivanja
sefova,
obveznik

PDV-a
– poslovna
banka
u Republici
Srbiji
– du-
žan je da PDV iskazan u računu pružaoca usluge
fizičkog obezbeđenja banke podeli na deo koji ima
pravo i na deo koji nema pravo da odbije kao prethodni
porez.
Za podelu
PDV-a iskazanog
u računu

pružaoca
usluge
fizičkog
obezbeđenja
banke
obveznik
PDV-a – poslovna
banka
u Republici
Srbiji

koristi
procenat
srazmernog
poreskog
odbitka.
Način utvrđivanja i ispravke srazmernog poreskog
odbitka
uređen
je Pravilnikom
o načinu

utvrđivanja
i ispravke
srazmernog
poreskog
odbitka
(„Sl.
glasnik
RS”,
broj
96/19 – dalje:
Pravilnik
o srazmernom
poreskom
odbitku).
Utvrđivanje

srazmernog
poreskog
odbitka
u skladu
sa
ovim

pravilnikom
vrši
se
počev
od
poreskog
perioda
za
januar,
odnosno
januar–mart
2020. godine.

Procenat
srazmernog
poreskog
odbitka
za
poreski

period
utvrđuje
se
stavljanjem
u odnos
prometa
dobara
i usluga
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog
po-
reza u koji nije uključen PDV i ukupnog prometa
dobara i usluga u koji nije uključen PDV, izvršenog
od
1. januara
tekuće
godine
do
isteka
poreskog

perioda
za
koji
se
podnosi
poreska
prijava.
U promet dobara i usluga za utvrđivanje procenta
srazmernog
poreskog
odbitka
ne
uračunava
se:

1)
promet
opreme
i objekata
za
vršenje
delatnosti;

2)
ulaganje
u objekte
za
vršenje
delatnosti
za
koje

se
naplaćuje
naknada;

3)
povremeni
prometi
nepokretnosti
koje
izvrši
obveznik
kojem
promet
nepokretnosti
nije

uobičajena
delatnost
koju
obavlja;

4)
povremeni
prometi
usluga
iz člana
25. stav
1.

Zakona
o PDV-u.

Povremenim prometima nepokretnosti smatraju
se
najviše
dva
prometa
nepokretnosti
u

jednoj
kalendarskoj
godini,
dok
se
povremenim

prometima
usluga
iz člana
25. stav
1. Zakona
o

PDV-u
smatraju
najviše
dva
prometa
usluga
u jednoj

kalendarskoj
godini.

U poslednjem poreskom periodu, odnosno u poslednjem
poreskom
periodu
kalendarske
godine

obveznik
PDV-a vrši
ispravku
srazmernog
poreskog
odbitka
primenom
procenta
srazmernog

poreskog
odbitka
na
iznos
prethodnog
poreza
iz

svih poreskih perioda u kalendarskoj godini.
Takođe, ako utvrđeni procenat srazmernog
poreskog odbitka iz člana 30. stav 4. Zakona o
PDV-u iznosi najmanje 98%, obveznik nije du-
APRIL 2020.

●
POREZI
žan da vrši podelu prethodnog poreza u skladu
sa ovim zakonom.
Prema Zakonu o izmenama i dopunama Zakona o
porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS” br.
72/19) propisano je da, u slučaju da je procenat srazmernog
poreskog
odbitka
najmanje
98%, obveznik

ima
pravo
da
koristi
celokupan
iznos
prethodnog

poreza
na
koji
treba
da primeni
predmetni
procenat.
Primer: Obveznik PDV-a koji u okviru obavljanja
primarne
delatnosti
(npr. proizvodnja
i

promet
guma)
vrši
promet
dobara
i usluga
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog
poreza
i, primera
radi,

pred
kraj
meseca
izvrši
promet
dobara
i usluga
po

osnovu
kojeg
ne
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
(npr.
prodaja
akcija
i investicionih

jedinica,
odobravanje
kratkoročnih
pozajmica
uz

kamatu, davanje u zakup zemljišta i sl.), dužan je
da izvrši podelu prethodnog poreza prema ekonomskoj
pripadnosti
na
deo
koji
ima
pravo
u potpunosti
da odbije
od
PDV-a koji
duguje
(npr. po

osnovu
nabavke
sirovina,
repromaterijala
i dr.)

i
deo
koji
nema
pravo
u potpunosti
da odbije
od

PDV-a
koji
duguje.
Međutim,
kako
za
pojedino
nabavljeno
dobro
ili
primljenu
uslugu
obveznik
ne

može
da utvrdi
deo
PDV-a koji
može
da odbije
kao

prethodni
porez
primenom
kriterijuma
ekonomske
pripadnosti
(npr.
po
osnovu
nabavke
dobara
i

usluga
koji
predstavljaju
tzv.
režijske
i administrativne
troškove
poslovanja),
obveznik
PDV-a

dužan
je da utvrdi
srazmerni
poreski
odbitak.
S

tim
u vezi,
ako
tom
prilikom
utvrđeni
procenat
srazmernog
poreskog
odbitka
iznosi
najmanje

98%,
obveznik
ima pravo
da
koristi
celokupan

iznos
prethodnog
poreza
na
koji
treba
da
primeni
predmetni
procenat.
Ministarstvo finansija u Mišljenju br. 01100-01069/2019-04
od
10. februara
2020. godine,
koje

se
odnosi
na
podelu
prethodnog
poreza
prilikom

nabavke
dobara
koja
će
se
delom
koristiti
za
pružanje
usluga
priređivanja
igara
na
sreću,
za
koje

je
propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na

odbitak
prethodnog
poreza,
kao i za
promet
usluga
konzumacije
jela
i pića na
licu
mesta,
za
koje

postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a,
objavilo
je

sledeće: „Kada obveznik PDV-a koristi nabavljena
dobra ili pružene usluge da bi izvršio promet
dobara i usluga za koji postoji pravo na odbitak
prethodnog poreza, kao i za promet dobara i usluga
za koji ne postoji pravo na odbitak prethodnog po-
POSLOVNI SAVETNIK
59
60
POREZI
reza, dužan je da izvrši podelu prethodnog poreza
prema ekonomskoj pripadnosti na deo koji može
da odbije i deo koji ne može da odbije od PDV-a
koji duguje. Podela prethodnog poreza prema ekonomskoj
pripadnosti
vrši
se
na
osnovu
namene

korišćenja
dobara,
odnosno
usluga
nabavljenih,

odnosno
primljenih
u poreskom
periodu.
Naime,

obveznik
PDV-a
koji
nabavljena
dobra,
odnosno

primljene
usluge
u potpunosti
koristi
ili
će ih

koristiti
za
promet
dobara
i usluga
sa
pravom

na
odbitak
prethodnog
poreza
(oporeziv
promet,

promet
za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje

sa
pravom
na
odbitak
prethodnog
poreza
i promet

koji
je izvršen
u inostranstvu,
ako
bi
za
taj
promet
postojalo
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza

da
je izvršen
u Republici)
ima
pravo
na
odbitak

ukupnog
iznosa
prethodnog
poreza.
U suprotnom,

obveznik
PDV-a
koji
nabavljena
dobra,
odnosno

primljene usluge u potpunosti koristi ili će ih
koristiti za promet dobara i usluga bez prava na
odbitak prethodnog poreza (promet za koji je propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak

prethodnog
poreza
i
promet
koji
je
izvršen
u
inostranstvu,
ako
za
taj
promet
ne
bi
postojalo
pravo

na
odbitak
prethodnog
poreza
da je
izvršen
u
Republici)
nema
pravo
na
odbitak
ukupnog
iznosa

PDV-a
obračunatog
za
promet
prethodnog
učesnika

u
prometu,
odnosno
plaćenog
pri
uvozu.
Ako
za
pojedina
isporučena
ili
uvezena
dobra
ili
primljene

usluge,
koje
obveznik
koristi
za
potrebe
svoje
delatnosti
da bi
izvršio
promet
dobara
i usluga
za

koji
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
i

promet
dobara
i usluga
za
koji
ne
postoji
pravo
na

odbitak
prethodnog
poreza,
ne
može
da se
izvrši

podela
prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj
pripadnosti,
obveznik
može
da odbije
srazmerni
deo

prethodnog
poreza
koji
odgovara
učešću
prometa

dobara
i usluga
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog

poreza
u koji
nije uključen
PDV, u ukupnom
prometu
u
koji
nije uključen
PDV
(u daljem
tekstu:
srazmerni
poreski
odbitak).

Saglasno navedenom, obveznik PDV-a koji obavlja
delatnost
u
okviru
koje
vrši
promet
usluga

priređivanja
igara
na
sreću
za
koje
je u skladu
sa

Zakonom
propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava

na
odbitak
prethodnog
poreza,
a
koji
namerava
da
u

istim poslovnim jedinicama – ograncima obavlja
i delatnost u okviru koje će pružati usluge konzumacije
jela
i pića na
licu
mesta
za
koje
postoji

obaveza
obračunavanja
PDV u skladu
sa
Zakonom,

prilikom
nabavke
dobara
koja
će koristiti
za
po-
POSLOVNI SAVETNIK
●

poslovnisavetnik.net
trebe obavljanja navedenih delatnosti dužan je da
izvrši podelu prethodnog poreza na propisan način.
Naime,
ako
će određena
dobra,
primera
radi

kafe-aparat
i frižider,
koristiti
isključivo

za
pružanje
usluga
za
koje
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a,
PDV
obračunat
i
iskazan
u
računu
prethodnog
učesnika
u prometu
– obveznika

PDV-a,
odnosno
PDV plaćen
pri
uvozu,
ima
pravo
u

potpunosti
da odbije
kao prethodni
porez
u skladu

sa
Zakonom.
Međutim,
kada
je reč
o dobrima
koja

će
biti
korišćena
i
za
pružanje
usluga
priređivanja
igara
na
sreću
i za
pružanje
usluga
konzumacije
jela
i pića na
licu
mesta,
primera
radi

stolovi,
stolice
i suncobrani,
obveznik
PDV-a

dužan
je da
izvrši
podelu
prethodnog
poreza

prema
ekonomskoj
pripadnosti,
a ako
obveznik

PDV-a
za
pojedino
nabavljeno
dobro
ne
može
da

izvrši
podelu
prethodnog
poreza
prema
ekonom-
skoj pripadnosti, od PDV-a koji duguje može da
odbije srazmerni poreski odbitak. Način utvrđivanja
srazmernog
poreskog
odbitka
i način

ispravke
srazmernog
poreskog
odbitka
uređeni

su
Pravilnikom
o načinu
utvrđivanja
i ispravke

srazmernog
poreskog
odbitka
(„Službeni
glasnik

RS”,
broj
96/19).”
2.1 Na
Srazmerni poreski odbitak utvrđuje se primenom
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka
na

iznos
PDV-a koji
čini zbir
iznosa
PDV-a obračunatog
za
promet
dobara
i usluga
koji
je izvršio

prethodni
učesnik
u prometu,
uključujući
i PDV

obračunat
po
osnovu
avansnih
sredstava,
PDV nadoknade
plaćene
poljoprivredniku
i PDV-a plaćenog
pri
uvozu
dobara
u poreskom
periodu
(dalje:

ukupan
iznos
prethodnog
PDV-a), pri
čemu
je navedeni
iznos
umanjen
za
iznos
koji
obveznik
nema

pravo
da odbije
kao prethodni
porez
u smislu
člana
29. stav
1. Zakona
o PDV-u,
kao i za
iznos
koji

je
utvrđen
u skladu
sa
članom
30. stav
1. Zakona
o

PDV-u
u tom
poreskom
periodu.

Obveznik PDV-a utvrđuje procenat srazmernog
poreskog odbitka stavljanjem u odnos iznosa koji
se odnosi na promet dobara i usluga sa pravom na
odbitak prethodnog poreza, izvršenog na terito-
riji Republike Srbije i u inostranstvu, i iznosa
koji se odnosi na ukupan promet dobara i usluga sa
i bez prava na odbitak prethodnog poreza, izvršenog
na
teritoriji
Republike
Srbije
i u inostranstvu
(dalje:
iznos
ukupnog
prometa),
od
1. januara

tekuće godine do isteka poreskog perioda za koji
se podnosi poreska prijava.
Iznos prometa sa pravom na odbitak prethodnog
poreza
utvrđuje
se
kao
zbir
iznosa
poreske

osnovice
za
promet
za
koji
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a,
nezavisno
od
toga
da
li
se
taj

promet
vrši
sa
ili
bez
naknade,
iznosa
naknade

za
promet
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog
poreza
za
koji
ne
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a

i
iznosa
vrednosti
tog
prometa
koji
se
vrši
bez

naknade
od
1. januara
tekuće
godine
do
isteka
poreskog
perioda
za
koji
se
podnosi
poreska
prijava.
Iznos ukupnog prometa utvrđuje se kao zbir iznosa
poreske
osnovice
za
promet
za
koji
postoji

obaveza
obračunavanja
PDV-a, nezavisno
od
toga
da

li
se
taj
promet
vrši
sa
ili
bez
naknade,
iznosa

naknade
za
promet
sa
i bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza
za
koji
ne
postoji
obaveza
obračuna-
vanja PDV-a i iznosa vrednosti tog prometa koji
se vrši bez naknade od 1. januara tekuće godine do
isteka poreskog perioda za koji se podnosi poreska
prijava.
Procenat srazmernog odbitka utvrđuje se po
sledećoj formuli:
Procenat
srazmernog
poreskog
odbitka
=
Iznos prometa sa pravom na odbitak prethodnog poreza
izvršenog od 1. januara tekuće godine do isteka poreskog
perioda za koji se podnosi poreska prijava
× 100
Iznos ukupnog prometa izvršenog od 1. januara tekuće
godine do isteka poreskog perioda za koji se podnosi
poreska prijava
Još jednom ističemo da se u promet za utvrđivanje
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka

ne
uračunava
promet
dobara
i usluga
za
koji
se,

u
skladu
sa
čl.
6. i 6a Zakona
o PDV-u,
smatra
da

nije
izvršen,
kao ni:

1)
promet
opreme
i objekata
za
vršenje
delatnosti;
2)
ulaganje
u objekte
za
vršenje
delatnosti
za
koje

se
naplaćuje
naknada;
3)
povremeni
prometi
nepokretnosti
koje
izvrši
obveznik
kojem
promet
nepokretnosti
nije

uobičajena
delatnost
koju
obavlja;
4)
povremeni
prometi
usluga
iz člana
25. stav
1.

Zakona
o PDV-u.

Takođe je važno još jednom istaći da se povre-
menim prometima nepokretnosti, u skladu sa čla-
nom 30. stav 5. tačka 3) Zakona o PDV-u, smatraju
najviše dva prometa nepokretnosti zemljišta,
odnosno objekata u jednoj kalendarskoj godini.
Povremenim prometima usluga, u skladu sa čla-
APRIL 2020.

●
POREZI
nom 30. stav 5. tačka 4) Zakona o PDV-u, smatraju se
najviše dva prometa usluga u jednoj kalendarskoj
godini. Ako po osnovu zaključenja jednog ugovora
čije trajanje nije duže od 24 meseca nastaje više
delimičnih usluga, delimične usluge smatraju se
jednom uslugom pruženom na dan zaključenja tog
ugovora.
Obveznik koji otpočinje PDV aktivnost utvrđuje
procenat
srazmernog
poreskog
odbitka
uzimajući
u obzir
iznos
prometa
sa
pravom
na
odbitak

prethodnog
poreza
i
iznos
ukupnog
prometa
od

dana
početka
obavljanja
PDV
aktivnosti
u tekućoj
godini
do
isteka
poreskog
perioda
za
koji
se

podnosi
poreska
prijava.
Obveznik
PDV-a
koji

primenjuje
sistem
naplate
utvrđuje
iznos
prometa

za
utvrđivanje
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka,
nezavisno
od
toga
kada
za
taj
promet
nastaje

obaveza
po
osnovu
PDV-a.
U Mišljenju Ministarstva finansija br. 413-
00-00231 od 11. maja 2018. godine, koje se odnosi
na podelu prethodnog poreza prilikom nabavke
dobara i usluga u okviru izgradnje hotela koji će
se delom koristiti za pružanje usluga iz oblasti
zdravstvene zaštite, za koje je propisano poresko
oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza,
kao i za
promet
usluga
za
koje
postoji
obaveza

obračunavanja
PDV-a,
navedeno
je
sledeće:
„Kada

obveznik
PDV-a koristi
nabavljena
dobra
ili
pružene
usluge
da bi
izvršio
promet
dobara
i usluga

za
koji
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,
kao i za
promet
dobara
i usluga
za
koji
ne
postoji
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,
dužan
je da

izvrši
podelu
prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj
pripadnosti
na
deo
koji
može
da odbije
i deo

koji
ne
može
da
odbije
od
PDV-a
koji
duguje.
Podela

prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj
pripadnosti

vrši
se
na
osnovu
namene
korišćenja
dobara,
odnosno
usluga
nabavljenih,
odnosno
primljenih
u

poreskom
periodu.
Naime,
obveznik
PDV-a
koji

nabavljena
dobra,
odnosno
primljene
usluge
u potpunosti
koristi
ili
će
ih
koristiti
za
promet

dobara
i usluga
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog

poreza
(oporeziv
promet,
promet
za
koji
je propisano
poresko
oslobođenje
sa
pravom
na
odbitak

prethodnog
poreza
i promet
koji
je izvršen
u
inostranstvu,
ako
bi
za
taj
promet
postojalo
pravo
na

odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Repu-
blici) ima pravo na odbitak ukupnog iznosa prethodnog
poreza.
U suprotnom,
obveznik
PDV-a koji

nabavljena
dobra,
odnosno
primljene
usluge
u potpunosti
koristi
ili
će
ih
koristiti
za
promet

POSLOVNI SAVETNIK
61
62
POREZI
dobara i usluga bez prava na odbitak prethodnog
poreza (promet za koji je propisano poresko oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza
i

promet
koji
je izvršen
u inostranstvu,
ako
za
taj

promet
ne
bi
postojalo
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
da je izvršen
u Republici)
nema
pravo

na
odbitak
ukupnog
iznosa
PDV-a obračunatog
od

strane
prethodnog
učesnika
u prometu,
odnosno

plaćenog
pri
uvozu.
Ako
za
pojedina
isporučena

ili
uvezena
dobra
ili
primljene
usluge,
koje
obveznik
koristi
za
potrebe
svoje
delatnosti
da bi

izvršio
promet
dobara
i
usluga
za
koji
postoji

pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza
i promet
dobara
i usluga
za
koji
ne
postoji
pravo
na
odbitak

prethodnog
poreza,
ne
može
da se
izvrši
podela

prethodnog
poreza
prema
ekonomskoj
pripadnosti,

obveznik
može
da odbije
srazmerni
deo
prethodnog
poreza
koji
odgovara
učešću
prometa
dobara

i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza u
koji nije uključen PDV, u ukupnom prometu u koji
nije uključen PDV (u daljem tekstu: srazmerni poreski
odbitak).
Saglasno navedenom, obveznik PDV-a, u konkretnom
slučaju
Specijalna
bolnica
za
lečenje
i

rehabilitaciju
„Merkur”
Vrnjačka
Banja,
koji
obavlja
delatnost
u okviru
koje
vrši
promet
usluga
iz

oblasti
zdravstvene
zaštite
za
koje
je u skladu
sa

Zakonom
propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava

na
odbitak
prethodnog
poreza
i promet
usluga
za

koje
u skladu
sa
Zakonom
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a (npr. usluge
turističkog
smeštaja,

usluge
konzumacije
jela
i pića na
licu
mesta,
kozmetičke
usluge…),
a koji
će, takođe,
u hotelu
koji

gradi
pružati
navedene
usluge,
dužan
je da prilikom
nabavke
dobara
i usluga
u okviru
izgradnje

hotela
izvrši
podelu
prethodnog
poreza
u skladu

sa
Zakonom.
Naime,
pod
pretpostavkom
da će se

određena
površina
hotela
koristiti
isključivo

za
potrebe
pružanja
usluga
iz oblasti
zdravstvene

zaštite
za
koje
je u skladu
sa
Zakonom
propisano

poresko
oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza
(npr. internistička
ambulanta),
da će

se
određena
površina
hotela
koristiti
isključivo
za
potrebe
pružanja
usluga
za
koje
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a (npr. poseban
prostor

za
pružanje
kozmetičkih
usluga),
a da
će
ostatak

površine hotela biti dostupan kako korisnicima
zdravstvenih tako i korisnicima ostalih usluga,
što znači da će ta površina hotela biti korišćena
za
sve
vrste
usluga
koje
će pružati
obveznik

PDV-a,
mišljenja
smo
da
obveznik
PDV-a
treba
da

POSLOVNI SAVETNIK
●

poslovnisavetnik.net
izvrši podelu PDV-a obračunatog za nabavljena
dobra i primljene usluge u okviru izgradnje hotela
na sledeći način:
1. Primenom pravila ekonomske pripadnosti, u
konkretnom slučaju površine hotela, obveznik
PDV-a utvrđuje iznos:
X PDV k
oji se odnosi na izgradnju hotela u delu površine
koja
će se
koristiti
isključivo
za
potrebe

pružanja
usluga
iz oblasti
zdravstvene
zaštite

za
koje
je
u skladu
sa
Zakonom
propisano
poresko

oslobođenje
bez
prava
na
odbitak
prethodnog
poreza.
Utvrđeni iznos
PDV-a obveznik
PDV-a nema

pravo
da odbije
kao prethodni
porez.

X PDV koji se odnosi na izgradnju hotela u delu
površine koja će se koristiti isključivo za potrebe
pružanja
usluga
za
koje
postoji
obaveza
obračunavanja
PDV-a. Utvrđeni iznos
PDV-a obveznik

PDV-a
ima
pravo
da odbije
kao prethodni
porez.
2. Na iznos razlike između iznosa obračunatog
PDV-a za nabavljena dobra, odnosno primljene
usluge i iznosa PDV-a utvrđenog primenom pravila
ekonomske
pripadnosti
(tačka
1. ovog
mišljenja),
tj.
na
iznos
PDV-a
koji
se
odnosi
na
izgradnju

hotela
u delu
površine
koju
će obveznik
PDV-a koristiti
za
sve
usluge
koje
pruža,
obveznik
PDV-a

primenjuje
procenat
srazmernog
poreskog
odbitka,

na
osnovu
kojeg
utvrđuje
srazmerni
poreski
odbitak
− iznos
PDV-a koji
može
da odbije
kao prethodni
porez,
kao i iznos
PDV-a koji
ne
može
da odbije

kao
prethodni
porez.
U poslednjem poreskom periodu, odnosno u poslednjem
poreskom
periodu
kalendarske
godine,

obveznik
PDV-a
vrši
ispravku
srazmernog
poreskog
odbitka
primenom
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka
na
iznos
prethodnog
poreza
iz
svih

poreskih
perioda
u kalendarskoj
godini.”
Nakon utvrđivanja procenta srazmernog poreskog
odbitka
obveznik
PDV-a
utvrđuje
iznos

srazmernog
poreskog
odbitka,
pa
ako
utvrđeni

procenat
srazmernog
poreskog
odbitka
iznosi

najmanje
98%, obveznik
PDV-a nije dužan
da vrši

podelu
prethodnog
poreza
primenom
procenta
srazmernog
poreskog
odbitka
i da utvrđuje
srazmerni

poreski
odbitak.
2.2 Na
poreskog odbitka
Obveznik PDV-a vrši ispravku srazmernog
poreskog odbitka u poslednjem poreskom periodu
kalendarske godine. Ispravka se vrši primenom
procenta srazmernog poreskog odbitka na ukupan
iznos prethodnog PDV-a u svim poreskim periodima
kalendarske
godine,
umanjenog
za
iznos
koji

obveznik
nema
pravo
da odbije
kao prethodni
porez
u smislu
člana
29. stav
1. Zakona
o PDV-u,
kao

i
za
iznos
koji
je utvrđen
u skladu
sa
članom
30.
stav
1. Zakona
o PDV-u u tim poreskim
periodima.

Napominjemo
da, da bi
se
izračunao
iznos
ispravke

srazmernog
poreskog
odbitka,
prvo
mora
da se
utvrdi
procenat
srazmernog
odbitka.
Iznos ispravke srazmernog poreskog odbitka
utvrđuje se po sledećoj formuli:
Iznos ispravke srazmernog poreskog odbitka =
[Iznos ukupnog prethodnog poreza u kalendarskoj
godini – (Iznos prethodnog poreza iz člana 30. stav
1. Zakona o PDV-u u kalendarskoj godini + Iznos
prethodnog poreza iz čl. 29. stav 1. Zakona o PDV-u
u kalendarskoj godini) ] h Procenat srazmernog
odbitka iz poslednjeg perioda kalendarske godine
Utvrđena razlika iskazuje se pod rednim brojem
8 u polju 108 obrasca PPPDV, propisanog Pravilnikom
o obliku
i sadržini
prijave
za
evidentiranje
obveznika
PDV, postupku
evidentiranja

i
brisanja
iz evidencije
i o obliku
i sadržini

poreske
prijave
PDV („Sl. glasnik
RS”,
br. 123/12,

115/13,
66/14, 86/15, 11/16, 60/18 i 47/19), za
poslednji
poreski
period.
Obveznik PDV-a koji prestaje sa obavljanjem
PDV aktivnosti utvrđuje iznos ispravke srazmernog
poreskog
odbitka
u poreskom
periodu
u

kojem
je prestao
sa
obavljanjem
PDV aktivnosti.
Ispravka srazmernog poreskog odbitka u slučaju
obveznika PDV-a koji prestaje sa obavljanjem PDV
aktivnosti vrši se primenom procenta srazmernog
poreskog
odbitka
na
ukupan
iznos
prethodnog

PDV-a
u poreskim
periodima
u kojima
je obavljao

PDV
aktivnost
u kalendarskoj
godini,
umanjenog

za
iznos
koji
obveznik
nema
pravo
da odbije
kao

prethodni
porez
u smislu
člana
29. stav
1. Zakona

o
PDV-u,
kao i za
iznos
koji
je utvrđen
u skladu
sa

članom
30. stav
1. Zakona
o PDV-u u tim poreskim

periodima.
3 Isk
POPDV
U polju 8e.3 obrasca POPDV iskazuju se podaci
o iznosu za koji je povećan iznos koji može da se
APRIL 2020.

●
POREZI
odbije kao prethodni porez, osim po osnovu izmene
osnovice i po osnovu PDV-a plaćenog pri uvozu
dobara. Naime, podaci o iznosu za koji je povećan
PDV po osnovu izmene osnovice (nezavisno od toga
da li je istovremeno reč o PDV koji se može odbiti
kao prethodni porez) iskazuju se u odgovarajućim
poljima obrasca POPDV, tako da su već uključeni
u računske operacije na osnovu kojih se utvrđuje
iznos PDV-a koji može da se odbije kao prethodni
porez.
Prema tome, u polje 8e.3 obrasca POPDV iskazuju
se
podaci
o iznosu
za
koji
je povećan
iznos

koji
može
da se
odbije
kao prethodni
porez,
između

ostalog,
i po
osnovu
ispravke
– povećanja
srazmernog
poreskog
odbitka
u
poslednjem
poreskom
periodu
kalendarske
godine
ili
poslednjem
poreskom

periodu.
Način
utvrđivanja
ispravke
srazmernog

poreskog
odbitka
uređen
je Pravilnikom
o nači-
nu utvrđivanja i ispravke srazmernog poreskog
odbitka.
Primer: Obveznik PDV-a – lice „XZ” prete-
žno se bavi trgovinskom delatnošću, ali obavlja i
menjačke poslove. Kada vrši nabavke za obavljanje
trgovinske delatnosti, ima pravo na odbitak prethodnog
poreza
po
tom
osnovu.
Međutim,
po
osnovu

menjačkih
poslova
nema
pravo
na
odbitak
prethodnog
poreza,
s obzirom
na
to
da
je
reč
o
uslugama
za

koje
je propisano
poresko
oslobođenje
bez
prava
na

odbitak
prethodnog
poreza.

Obveznik PDV-a – lice „XZ” – zaključio je
ugovor sa izdavačkom kućom, obveznikom PDV-a,
o pružanju usluga oglašavanja u časopisu. Oglašavanje
se
odnosi
na
celokupno
poslovanje
obveznika

PDV-a
– lica „XZ”.
U datom
slučaju,
kako
se
usluga

oglašavanja
odnosi
i na
obavljanje
trgovinske
delatnosti
i na
obavljanje
menjačkih
poslova,
obveznik
PDV-a – lice
„XZ”
– dužan
je da PDV iskazan

u
računu
pružaoca
usluge
oglašavanja
podeli
na

deo
koji
ima
pravo
da odbije
kao prethodni
porez

i
na
deo
koji
nema
pravo
da
odbije
kao
prethodni

porez.
Za podelu
PDV-a iskazanog
u računu
pružaoca
usluge
oglašavanja
lice
„XZ”
koristi
procenat

srazmernog
poreskog
odbitka.
Za poreski period decembar 2019. godine obveznik
PDV-a utvrdio
je da ima
pravo
na
veći
srazmerni
poreski
odbitak
u
iznosu
od
70.000
dinara.

U obrascu POPDV, u polju 8e.3, za poreski period
decembar 2019. godine obveznik PDV-a – lice „XZ”
iskazuje povećanje prethodnog poreza u iznosu od
70.000 dinara.
POSLOVNI SAVETNIK
63
64
POREZI
8e PDV ZA PROMET DOBARA I USLUGA KOJI MOŽE DA SE ODBIJE KAO PRETHODNI POREZ I ISPRAVKE ODBITKA PRETHODNOG POREZA Iznos
8e.1 Ukupno obračunati PDV za promet nabavljenih dobara i usluga za koji je poreski dužnik obveznik PDV-a –
isporučilac dobara, odnosno pružalac usluga, koji može da se odbije kao prethodni porez (8a.8 umanjen za iznos
PDV-a koji ne može da se odbije kao prethodni porez)
8e.2 Ukupno obračunati PDV za promet nabavljenih dobara i usluga za koji je poreski dužnik obveznik PDV-a – primalac
dobara, odnosno usluga, koji može da se odbije kao prethodni porez (3a.9 umanjen za iznos PDV-a koji ne može da se
odbije kao prethodni porez)
8e.3 Ispravka odbitka – povećanje prethodnog poreza, osim po osnovu izmene osnovice za promet dobara i usluga i po
osnovu uvoza dobara
8e.4 Ispravka odbitka – smanjenje prethodnog poreza, osim po osnovu izmene osnovice za promet dobara i usluga
8e.5 Ukupno obračunati PDV za promet dobara i usluga koji može da se odbije kao prethodni porez
(8e.1 + 8e.2 + 8e.3 + 8e.4)
70.000
8e.6 Ukupno obračunati PDV za promet dobara i usluga koji može da se odbije kao prethodni porez uvećan za iznos za
koji ne može da se umanji obračunati PDV (8e.5 + (5.2 + 5.5 u apsolutnom iznosu))
Podatak u polju 8e.3 obrasca POPDV ne može da
bude sa predznakom „minus”, dok se podaci u polju
8e.4 obrasca POPDV uvek iskazuju sa predznakom
„minus”.
U polju 8e.4 obrasca POPDV iskazuju se podaci
o
iznosu
za
koji
je
smanjen
iznos
koji
može
da

se
odbije
kao prethodni
porez,
osim
po
osnovu
izmene
osnovice.
Naime,
podaci
o iznosu
za
koji
je

smanjen
PDV po
osnovu
izmene
osnovice,
nezavisno
od
toga
da li je istovremeno
reč
o PDV-u koji

može
da se
odbije
kao prethodni
porez,
iskazuju
se

u
odgovarajućim
poljima
obrasca
POPDV,
tako
da

su
već
uključeni
u računske
operacije
na
osnovu
kojih
se
utvrđuje
iznos
PDV-a koji
može
da se
odbije

kao
prethodni
porez.
Prema
tome,
u polju
8e.4 obrasca
POPDV
iskazuju
se
podaci
o iznosu
za
koji
je

smanjen
iznos
koji
može
da se
odbije
kao prethodni

porez,
između
ostalog,
i po
osnovu
ispravke
– smanjenja
srazmernog
poreskog
odbitka
u poslednjem
po-
POSLOVNI SAVETNIK
●

poslovnisavetnik.net
reskom periodu kalendarske godine ili poslednjem
poreskom periodu, u skladu sa Zakonom o PDV-u. Način
utvrđivanja
ispravke
srazmernog
poreskog
od-
bitka uređen je Pravilnikom o načinu utvrđivanja
i ispravke srazmernog poreskog odbitka.
Primer: Obveznik PDV-a koji nabavlja odre-
đena dobra i usluge, koje zatim koristi da bi izvršio
promet
sa
pravom
na
odbitak
prethodnog

poreza
i promet
bez
prava
na
odbitak
prethodnog

poreza,
pri
utvrđivanju
dela
PDV-a koji
može
da

odbije
kao prethodni
porez
koristi
procenat
srazmernog
poreskog
odbitka.

Za poreski period decembar 2019. godine obveznik
PDV-a utvrdio
je da ima
pravo
na
manji
srazmerni
poreski
odbitak
u
iznosu
od
53.000
dinara.

U
obrascu
POPDV,
u polju
8e.4,
za
poreski
period

decembar
2019. godine
obveznik
PDV-a iskazuje

ispravku
– smanjenje
prethodnog
poreza
u iznosu

od
– 53.000 dinara.
8e PDV ZA PROMET DOBARA I USLUGA KOJI MOŽE DA SE ODBIJE KAO PRETHODNI POREZ I ISPRAVKE ODBITKA PRETHODNOG POREZA Iznos
8e.1 Ukupno obračunati PDV za promet nabavljenih dobara i usluga za koji je poreski dužnik obveznik PDV-a –
isporučilac dobara, odnosno pružalac usluga, koji može da se odbije kao prethodni porez (8a.8 umanjen za iznos
PDV-a koji ne može da se odbije kao prethodni porez)
8e.2 Ukupno obračunati PDV za promet nabavljenih dobara i usluga za koji je poreski dužnik obveznik PDV-a – primalac
dobara, odnosno usluga, koji može da se odbije kao prethodni porez (3a.9 umanjen za iznos PDV-a koji ne može da se
odbije kao prethodni porez)
8e.3 Ispravka odbitka – povećanje prethodnog poreza, osim po osnovu izmene osnovice za promet dobara i usluga i po
osnovu uvoza dobara
8e.4 Ispravka odbitka – smanjenje prethodnog poreza, osim po osnovu izmene osnovice za promet dobara i usluga – 53.000
8e.5 Ukupno obračunati PDV za promet dobara i usluga koji može da se odbije kao prethodni porez (8e.1 + 8e.2 + 8e.3 +
8e.4)
8e.6 Ukupno obračunati PDV za promet dobara i usluga koji može da se odbije kao prethodni porez uvećan za iznos za
koji ne može da se umanji obračunati PDV (8e.5 + (5.2 + 5.5 u apsolutnom iznosu))
70.000
70.000
– 53.000
0
PS