Poreski tretman primanja iz člana 9. Zakona o porezu na dohodak

Prema odredbama Zakona o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS”, br. 24/2001… i 113/2017 – u daljem tekstu: Zakon) uobičajeno je da se tzv. drugi prihodi fizičkih lica (član 85. Zakona) oporezuju poreskom stopom od 20%, uz umanjenje za normirane troškove u visini od 20%. Međutim, izmenama Zakona (objavljenim u „Službenom glasniku RS” broj 113/2017) promenjen je poreski tretman drugih primanja fizičkih lica iz člana 9. Zakona – na oporeziv iznos ovih primanja (tj. na iznos iznad neoporezovanog) primenjuje se samo poreska stopa od 20%, bez umanjenja za normirane troškove. Konkretno, prema stavu 11. člana 85. Zakona, oporezivi prihod za primanja iz člana 9. Zakona, koji fizičko lice ostvari iznad propisanih neoporezivih iznosa, čini razlika između ostvarenog primanja i neoporezivog iznosa.

Podsetnik: Prema članu 9. Zakona, od 1. februara 2018. godine ne plaća se porez na dohodak građana na sledeća primanja do definisanih neoporezivih iznosa, po osnovu:

– pomoći u slučaju smrti zaposlenog, člana njegove porodice ili penzionisanog radnika – do 67.145 dinara;

– stipendija i kredita učenika i studenata – u mesečnom iznosu do 11.511 dinara;

– naknade za ishranu – hranarine koju sportistima amaterima isplaćuju amaterski sportski klubovi, u skladu sa zakonom kojim se uređuje sport – u mesečnom iznosu do 9.592 dinara;

– otpremnine prilikom odlaska u penziju – do iznosa koji je kao najniži utvrđen zakonom kojim se uređuje rad, odnosno radni odnosi;

– otpremnine, odnosno novčane naknade koju poslodavac isplaćuje zaposlenom za čijim je radom prestala potreba u skladu sa zakonom kojim se uređuje rad, odnosno radni odnosi, odnosno zaposlenom koji radi na poslovima za koje više ne postoji potreba ili postoji potreba smanjenja broja izvršilaca u skladu sa zakonom kojim se uređuje način određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru – do iznosa koji je utvrđen tim zakonima;

– otpremnine koja se isplaćuje licu kome prestaje radni odnos u procesu rešavanja viška zaposlenih u postupku privatizacije, u skladu sa aktom Vlade kojim se utvrđuje program za rešavanje viška zaposlenih u postupku privatizacije – do iznosa utvrđenog tim programom;

– naknada za rad članova izbornih komisija, osim članova Republičke izborne komisije, biračkih i glasačkih odbora za sprovođenje neposrednih izbora i drugih oblika neposrednog izjašnjavanja građana, kao i naknada za rad na popisu stanovništva – do 5.150 dinara u okviru istog izbornog ciklusa, odnosno popisa stanovništva;

– novčane pomoći fizičkim licima koja nisu zaposlena kod davaoca, a koja ne predstavlja ekvivalent za neki njihov rad, odnosno protivuslugu ili protivčinidbu za neku njihovu aktivnost u odnosu na davaoca – u iznosu do 12.746 dinara godišnje, ostvareno od jednog isplatioca.

U svim navedenim slučajevima u kojima član 9. Zakona fiksira neoporeziv iznos primanja, na isplatu iznad tog neoporezivog iznosa plaća se samo porez po stopi od 20%, a bruto osnovica – oporezivi prihod na koji se obračunava 20% poreza – dobija se po obrascu:

Oporezivi prihod = (Neto iznos isplate – neoporezivi iznos) : 0,80

Obveznik ovog poreza na druge prihode je fizičko lice koje ostvari te prihode. Porez na ove prihode obračunava se i plaća po odbitku, što znači da je isplatilac prihoda, kao poreski platac, dužan da za svakog obveznika i za svaki pojedinačno isplaćeni prihod, porez obračuna, obustavi i uplati na propisani jedinstveni uplatni račun u momentu isplate prihoda, u skladu sa propisima koji važe na dan isplate prihoda (840-4848-37).

Primeri obračuna

Sledi nekoliko obračuna primanja iz člana 9. Zakona, isplaćenih iznad važeće neoporezive granice.

1. Isplata pomoći u slučaju smrti zaposlenog

2. Isplata otpremnine prilikom odlaska u penziju

3. Isplata stipendije učeniku

4. Isplata otpremnine „tehnološkom višku”