Na osnovu učestalih pitanja pretplatnika koja se odnose na navedenu temu evidentno je da se još uvek radi o situacijama koje izazivaju probleme i nedoumice u praksi, pa je zato u ovom članku dat odgovor na pitanje kada se za osnivača društva plaćaju doprinosi.
Skip to PDF contentNOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 175
ZARADE
Dr Marijana Žiravac Mladenović, glavni i odgovorni urednik časopisa „Poslovni savetnik”
Osnivači društva – (ne)postojanje
obaveze plaćanja doprinosa
Na osnovu učestalih pitanja pretplatnika koja se odnose na navedenu temu evi-
dentno je da se još uvek radi o situacijama koje izazivaju probleme i nedoumi-
ce u praksi, pa je zato u ovom članku dat odgovor na pitanje kada se za osnivača
društva plaćaju doprinosi.
Obavezno osigurana lica – osnivači
Zakon o doprinosima za obavezno socijalno
osiguranje („Sl. glasnik RS”, br. 84/2004… 95/2018
i 4/2019 – usklađeni din. izn. – dalje: Zakon o do-
prinosima), Zakon o penzijskom i invalidskom
osiguranju („Sl. glasnik RS”, br. 34/2003… 73/2018
i 46/2019 – Odluka US RS – dalje: Zakon o PIO) i Za-
kon o zdravstvenom osiguranju („Sl. glasnik RS”,
br. 25/2019) na identičan način definišu ko se
smatra obavezno osiguranim licem od osnivača,
odnosno članova privrednog društva.
Članovima 7, 8. i 9. Zakona o doprinosima
propisano je da su osnivači, odnosno članovi
privrednog društva obveznici plaćanja dopri-
nosa za obavezno socijalno osiguranje. U članu 6.
tog zakona precizirano je da je osnivač odnosno
član privrednog društva osiguranik – fizičko
lice koje radi u privrednom društvu čiji je
osnivač odnosno član, bez obzira na to da li je sa
privrednim društvom zasnovalo radni odnos.
Pod radom se, pored radnog odnosa, podrazu-
meva i predstavljanje i zastupanje privrednog
društva na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
Članom 12. stav 1. tačka 2) Zakona o PIO pro-
pisano je da su osiguranici samostalnih delat-
nosti lica koja su osnivači odnosno članovi
privrednih društava u skladu sa zakonom, koji
u njima rade, bez obzira na to da li su u radnom
odnosu u privrednom društvu čiji su osnivač od-
nosno član. U stavu 2. istog člana precizirano je
da se radom u smislu stava 1. tačka 2) ovog člana
smatra i predstavljanje i zastupanje privrednih
društava od strane njihovih osnivača odnosno
članova na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
U skladu sa članom 11. stav 1. tačka 17) Zakona
o zdravstvenom osiguranju, osiguranici su lica
koja su osnivači odnosno članovi privrednih
društava u skladu sa zakonom, koji u njima rade
bez zasnivanja radnog odnosa. Članom 12. istog
zakona precizirano je da se pod radom, u smi-
slu člana 11. stav 1. tačka 17) tog zakona, smatra i
predstavljanje i zastupanje privrednih društava
od strane njihovih osnivača odnosno članova na
osnovu upisa u registar nadležne organizacije.
Dakle, osnivač koji nije zasnovao radni od-
nos sa društvom u istom radi ako ga predstavlja
i zastupa na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
Šta je predstavljanje i zastupanje
društva?
Pod pojmom zastupanja pravnih lica podra-
zumeva se davanje izjava volje u ime i za račun
pravnog lica, tako da pravna dejstva izjave volje
zastupnika proizvode pravna dejstva za privred-
no društvo. Na osnovu izjave volje zastupnika,
koja je data u ime i za račun društva, prava i
obaveze stiče društvo. Osim toga, zastupanje
postoji i kada zastupnik daje izjave volje pred
državnim organima i drugim institucijama
pred kojima se društvo pojavljuje kao stranka u
čije ime zastupnik daje izjave volje. Poslovima
predstavljanja i zastupanja privrednog društva
bave se zastupnici društva.
Poglavlje 6. prvog dela (Osnovne odredbe,
Predmet zakona) Zakona o privrednim društvi-
ma („Sl. glasnik RS”, br. 36/2011, 99/2011, 83/2014 –
drugi zakon, 5/2015, 44/2018 i 95/2018) nosi naziv
„6. Zastupanje i zastupnici”. U članovima od 31.
do 35. kao zastupnici definisani su:
176 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
● zakonski (statutarni) zastupnici društva
(registruju se u skladu sa zakonom o registra-
ciji);
● ostali zastupnici, u koje se, u smislu ovog za-
kona, osim zakonskih zastupnika, svrstavaju i
lica koja su aktom ili odlukom nadležnog or-
gana društva ovlašćena da zastupaju društvo
i kao takva registrovana u skladu sa zakonom o
registraciji;
● punomoćnici po zaposlenju – lica koja, kao
zaposleni u društvu, rade na poslovima čije
obavljanje u redovnom poslovanju uključuje i za-
ključenje ili ispunjenje određenih ugovora ili
preduzimanje drugih pravnih radnji, pa su ovla-
šćena da kao punomoćnici društva zaključuju
i ispunjavaju te ugovore, odnosno preduzimaju
pravne radnje u granicama poslova na kojima
rade bez posebnog punomoćja, tako da se pod poj-
mom zaposlenog u smislu ovog zakona smatra fi-
zičko lice koje je u radnom odnosu u društvu, kao
i lice koje nije u radnom odnosu u društvu, ako
obavlja funkciju u društvu;
● prokura – poslovno punomoćje kojim društvo
ovlašćuje jedno ili više fizičkih lica (dalje:
prokurista) da u njegovo ime i za njegov račun
zaključuju pravne poslove i preduzimaju druge
pravne radnje, pri čemu se prokurista registruje
u skladu sa zakonom o registraciji.
S obzirom na to da je za osnivača koji nije
zasnovao radni odnos u svom društvu uslov za
sticanje svojstva osiguranika (i nastajanje oba-
veze plaćanja doprinosa) to da u društvu radi,
odnosno da ga predstavlja ili zastupa na osnovu
upisa u registar nadležne organizacije, zaklju-
čujemo sledeće:
Osnivač društva koji u istom nije za-
snovao radni odnos obveznik je dopri-
nosa za obavezno socijalno osiguranje ako je
u registar upisan kao:
● zakonski zastupnik ili
● ostali zastupnik ili
● prokurista.
Prema tome, ako osnivač/član privrednog
društva ne obavlja poslove predstavljanja i
zastupanja društva kao zastupnik na prethod-
no opisani način, ne može se smatrati da po
tom osnovu obavlja rad, tj. onda ne može da se
tvrdi da po tom osnovu postoji obaveza plaća-
nja doprinosa za osnivače.
Izvodi iz mišljenja Ministarstva
finansija
Mišljenje Ministarstva finansija br. 011-00-
905/2016-04 od 4. 10. 2017:
Obaveza obračunavanja i plaćanja doprinosa
za obavezno socijalno osiguranje za fizičko lice
koje je osnivač i zastupnik privrednog društva
u kome ostvaruje naknadu po osnovu ugovora o
dopunskom radu, a istovremeno je zaposlen kod
drugog poslodavca
Prema odredbi člana 85. stav 1. tačka 3) Zako-
na o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS”,
br. 24/01, 80/02, 80/02 – dr. zakon, 135/04, 62/06,
65/06 – ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11 –
US, 93/12, 114/12 – US, 47/13, 48/13 – ispravka, 108/13,
57/14, 68/14 – dr. zakon i 112/15, u daljem tekstu: Za-
kon) ostalim prihodima u smislu tog zakona sma-
traju se i drugi prihodi fizičkog lica, koji nisu
oporezivi po drugom osnovu u skladu sa zakonom, a
naročito prihodi po osnovu dopunskog rada.
Oporezivi prihod čini bruto prihod umanjen
za normirane troškove u visini od 20% (član 85.
stav 4. Zakona).
Saglasno odredbi člana 6. tačka 15) Zakona o
doprinosima za obavezno socijalno osiguranje
(„Sl. glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11,
101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14 – dr. zakon i 112/15,
u daljem tekstu: Zakon o doprinosima), osnivač,
odnosno član privrednog društva je osiguranik
– fizičko lice koje radi u privrednom društvu
čiji je osnivač odnosno član, bez obzira na to da
li je sa privrednim društvom zasnovalo radni
odnos. Pod radom se, pored radnog odnosa, podra-
zumeva i predstavljanje i zastupanje privrednog
društva na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije, kao i obavljanje poslovodstvenih
ovlašćenja i poslova upravljanja u skladu sa za-
konom kojim se uređuje položaj privrednih dru-
štava.
Odredbom člana 6. tačka 17) Zakona o dopri-
nosima propisano je da je lice koje ostvaruje
ugovorenu naknadu fizičko lice koje obavlja po-
slove po osnovu ugovora o delu, autorskog ugovora,
ugovora o dopunskom radu i drugog ugovora ili po
nekom drugom osnovu, a za izvršen rad ostvaruje
ugovorenu naknadu, odnosno naknadu za rad (u da-
ljem tekstu: ugovorena naknada).
Kada osiguranik ostvaruje prihode po više
različitih osnova (radni odnos, samostalna
delatnost, ugovori i dr.), doprinos za obavezno
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 177
ZARADE
penzijsko i invalidsko osiguranje obračunava se
i plaća po svim tim osnovima, do iznosa najviše
godišnje osnovice doprinosa, u skladu sa ovim
zakonom (član 12. stav 1. Zakona o doprinosima).
Osnovica doprinosa za osnivače, odnosno
članove privrednog društva je najmanje najniža
mesečna osnovica iz člana 37. ovog zakona, a izu-
zetno od toga, osnovica doprinosa za osnivače,
odnosno članove privrednog društva koji su za-
snovali radni odnos sa privrednim društvom
čiji su osnivači, odnosno članovi je zarada u
skladu sa članom 13. ovog zakona (član 23. Zakona
o doprinosima).
Osnovica doprinosa za lica koja ostvaruju ugo-
vorenu naknadu je oporezivi prihod od ugovorene
naknade u skladu sa zakonom koji uređuje porez na
dohodak građana, saglasno članu 28. Zakona o do-
prinosima.
Obveznik doprinosa koji je sam platio dopri-
nose, odnosno kome je u njegovo ime i u njegovu ko-
rist plaćen doprinos iz osnovice koja prelazi
iznos najviše godišnje osnovice za kalendarsku
godinu ima pravo na povraćaj tako više plaćenog
iznosa doprinosa (član 66. stav 1. Zakona o dopri-
nosima).
Obveznik doprinosa po osnovu ugovorene nak-
nade, za koga doprinos obračunava, obustavlja i
plaća isplatilac prihoda u skladu sa članom 57.
stav 1. ovog zakona može u toku tekuće godine na
propisanom obrascu podneti zahtev za presta-
nak obaveze plaćanja doprinosa po osnovu buduće
ugovorene naknade u toj godini, kada osnovica
doprinosa koji su plaćeni po osnovu ugovorene
naknade zajedno sa osnovicama doprinosa koji su
plaćeni po drugim osnovima dostigne iznos pro-
cenjene najviše godišnje osnovice doprinosa
(član 67. stav 1. Zakona o doprinosima).
Prema odredbi člana 12. stav 1. tačka 2) Zakona
o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik
RS”, br. 34/03, 64/04 – US, 84/04 – dr. zakon, 85/05,
101/05 – dr. zakon, 63/06 – US, 5/09, 107/09, 101/2010,
93/12, 62/13, 108/13, 75/14 i 142/14), osiguranici sa-
mostalnih delatnosti su lica koja su osnivači,
odnosno članovi privrednih društava u skladu
sa zakonom, koji u njima rade, bez obzira na to da
li su u radnom odnosu u privrednom društvu čiji
su osnivač odnosno član. Radom u smislu stava 1.
tačka 2) ovog člana smatra se i predstavljanje i
zastupanje privrednih društava od strane nji-
hovih osnivača, odnosno članova na osnovu upisa u
registar nadležne organizacije, kao i obavljanje
poslovodstvenih ovlašćenja i poslova upravlja-
nja u skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj
privrednih društava (stav 2. član 12. Zakona o
penzijskom i invalidskom osiguranju).
Odredbama člana 202. st. 1. i 2. Zakona o radu
(„Sl. glasnik RS”, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14
i 13/17 – US) propisano je da zaposleni koji radi sa
punim radnim vremenom kod poslodavca može da
zaključi ugovor o dopunskom radu sa drugim poslo-
davcem, a najviše do jedne trećine punog radnog
vremena. Ugovorom o dopunskom radu utvrđuje se
pravo na novčanu naknadu i druga prava i obaveze
po osnovu rada.
Imajući u vidu navedeno, fizičko lice – osni-
vač privrednog društva koji je upisan u regi-
star nadležne organizacije kao lice ovlašćeno
za predstavljanje i zastupanje privrednog dru-
štva sa kojim nije zasnovao radni odnos (u rad-
nom odnosu je kod drugog poslodavca) obveznik je
doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje
(doprinos na zdravstveno osiguranje ne plaća
jer je, u konkretnom slučaju, osiguran po drugom
osnovu – kao zaposleni po osnovu radnog odnosa
kod drugog poslodavca) kao osiguranik – osnivač
privrednog društva, koji se plaća najmanje na
najnižu mesečnu osnovicu doprinosa iz člana
37. Zakona o doprinosima.
Pored toga, u slučaju kada po osnovu rada kao
zastupnik privrednog društva ostvaruje nak-
nadu saglasno ugovoru o dopunskom radu, obveznik
je doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko
osiguranje i po osnovu te ugovorne naknade. Osno-
vicu doprinosa čini oporezivi prihod od ugovo-
rene naknade u skladu sa zakonom kojim se uređuje
porez na dohodak građana.
Pored toga, imajući u vidu da se u predmetnom
slučaju doprinos za penzijsko i invalidsko osi-
guranje plaća po više osnova, ukazujemo na to da
obveznik doprinosa koji je sam platio doprino-
se, odnosno kome je u njegovo ime i u njegovu korist
plaćen doprinos iz osnovice koja prelazi iznos
najviše godišnje osnovice za kalendarsku godinu,
ima pravo na povraćaj tako više plaćenog izno-
sa doprinosa, odnosno ima pravo na prestanak
obaveze plaćanja doprinosa po osnovu buduće ugo-
vorene naknade (u tekućoj kalendarskoj godini)
kada osnovica doprinosa plaćenog po tom osnovu
zajedno sa osnovicama doprinosa koji su plaćeni
po drugim osnovima dostigne iznos procenjene
najviše godišnje osnovice doprinosa, u skladu
sa čl. 66, 67. i 68. Zakona o doprinosima.
178 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
Mišljenje Ministarstva finansija br. 011-00-
412/2017-04 od 29. 5. 2017:
Doprinosi za obavezno socijalno osiguranje
za fizičko lice koje je osnivač privrednog dru-
štva u kome nije zasnovao radni odnos, ali je
upisan u Registar privrednih subjekata kao di-
rektor društva i ne prima naknadu, a istovre-
meno je u radnom odnosu kod drugog poslodavca
[…] Dakle, imajući u vidu navedene odredbe za-
kona, fizičko lice – osnivač privrednog društva
koji u njemu radi kao direktor, bez zasnivanja rad-
nog odnosa, i upisan je u registar nadležne orga-
nizacije kao lice koje obavlja poslovodstvena
ovlašćenja i poslove upravljanja u skladu sa zako-
nom kojim se uređuje položaj privrednih društa-
va, a istovremeno je u radnom odnosu kod drugog
poslodavca, obveznik je doprinosa za obavezno
penzijsko i invalidsko osiguranje (doprinos na
zdravstveno osiguranje ne plaća jer je osiguran po
drugom osnovu – kao zaposleni po osnovu radnog od-
nosa kod drugog poslodavca). Okolnost da fizičko
lice u konkretnom slučaju ne ostvaruje naknadu
za svoj rad kao direktor, nije od značaja za po-
stojanje obaveze plaćanja doprinosa za obavezno
penzijsko i invalidsko osiguranje. Osnovica do-
prinosa za osnivače, odnosno članove privrednog
društva je najmanje najniža mesečna osnovica iz
člana 37. Zakona o doprinosima.
Mišljenje Ministarstva finansija br. 414-00-
73/2011-04 od 14. 3. 2012:
Obaveza plaćanja doprinosa za obavezno pen-
zijsko i invalidsko osiguranje za fizičko lice
koje je osnivač dva privredna društva i isto-
vremeno zaposlen u jednom od njih
[…] Dakle, shodno navedenim odredbama za-
kona, kad je fizičko lice istovremeno osnivač
privrednog društva sa kojim je zasnovao radni
odnos i za svoj rad kao zaposleni ostvaruje za-
radu, obračunavaju se i plaćaju svi doprinosi za
obavezno socijalno osiguranje do iznosa najviše
godišnje osnovice doprinosa. Kako je u predmet-
nom slučaju fizičko lice istovremeno osnivač
privrednog društva i zaposleni koji je zasno-
vao radni odnos sa tim privrednim društvom
kao poslodavcem i za svoj rad ostvaruje zaradu,
doprinosi se obračunavaju i plaćaju po odbitku
po osnovu zarade i tako obračunati i plaćeni
doprinosi uračunavaju se u iznos utvrđene oba-
veze plaćanja doprinosa za osnivača za određenu
kalendarsku godinu po osnovu oporezive dobiti.
Rešenjem nadležnog poreskog organa, saglasno
zakonu, na oporezivu dobit utvrđuje se konačna
obaveza plaćanja doprinosa za osnivača, ukupno
do iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa.
Pored toga, u slučaju kada je to fizičko lice
istovremeno samo osnivač i drugog privrednog
društva, Ministarstvo finansija ukazuje na
to da ukoliko ne radi u tom privrednom dru-
štvu (pod radom smatra se predstavljanje i
zastupanje privrednog društva od strane nji-
hovog osnivača, odnosno članova na osnovu upisa
u registar nadležnog suda, kao i obavljanje po-
slovodstvenih ovlašćenja i poslova upravlja-
nja u skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj
privrednih društava, pri čemu se podrazumeva
da u privrednom društvu postoji lice koje je u
radnom odnosu ili se bavi poslovima zastupanja
tog privrednog društva, odnosno ovlašćeno je
za poslovođenje), u smislu odredbe člana 6. stav
1. tačka 15) Zakona o doprinosima, te ne ostva-
ruje ni naknadu (ugovorenu naknadu) za svoj rad,
i koji po tom osnovu ne bi imao svojstvo osigu-
ranika samostalnih delatnosti u smislu odre-
daba zakona koji uređuje penzijsko i invalidsko
osiguranje, Ministarstvo finansija smatra da
nije obveznik plaćanja doprinosa za obavezno
socijalno osiguranje po tom osnovu. Međutim,
ukoliko takvo fizičko lice – osnivač, u smislu
odredbe člana 6. stav 1. tačka 15) Zakona o do-
prinosima, radi u tom privrednom društvu i
ostvaruje naknadu za svoj rad (pored zarade koju
već ostvaruje po osnovu radnog odnosa u drugom
privrednom društvu čiji je takođe osnivač),
Ministarstvo finansija smatra da to fizičko
lice ostvaruje prihode po više različitih
osnova (radni odnos, samostalna delatnost,
ugovori i dr.), te da je kao osnivač obveznik do-
prinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osi-
guranje na osnovicu koju čini oporeziva dobit na
koju se plaća porez po zakonu koji uređuje porez
na dobit pravnih lica, do iznosa najviše godi-
šnje osnovice doprinosa. Ukoliko je takav obve-
znik doprinosa sam platio doprinose, odnosno u
njegovo ime i u njegovu korist je plaćen doprinos
iz osnovice koja sveukupno (iznosi po svim osno-
vima) prelazi iznos najviše godišnje osnovice
za kalendarsku godinu, saglasno odredbi člana 66.
stav 1. Zakona o doprinosima, ima pravo na po-
vraćaj tako više plaćenog iznosa doprinosa. Mi-
nistarstvo finansija ukazuje na to da, saglasno
načelu fakticiteta, Poreska uprava u svakom
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 179
ZARADE
konkretnom slučaju utvrđuje sve činjenice koje
su od značaja za opredeljenje poreskog tretmana
prihoda koje ostvari fizičko lice, prema članu
9. st. 1. i 2. Zakona o poreskom postupku i pore-
skoj administraciji („Sl. glasnik RS”, br. 80/02…
i 2/12 – ispravka).
Nepostojanje obaveze plaćanja
doprinosa za osnivača
Osnivači koji su samo registrovani kao osni-
vači u APR, a u društvu nisu registrovani i za
predstavljanje i zastupanje privrednog društva
niti su zasnovali radni odnos u istom, nemaju
svojstvo osiguranika. Ovde se podrazumeva da u
privrednom društvu postoji drugo lice koje je
registrovano za zastupanje (drugo fizičko lice
kao direktor).
S obzirom na to da nemaju svojstvo osigura-
nika, osnivači se ne prijavljuju na socijalno
osiguranje i ne zadužuju se za socijalne dopri-
nose. Dakle, nemaju obavezu plaćanja doprinosa
za socijalno osiguranje, što proizlazi iz nave-
dene odredbe člana 6. stav 1. tačka 15) Zakona o
doprinosima.
Po ovom pitanju isti stav je zauzelo i Mi-
nistarstvo finansija u Mišljenju br. 430-00-
119/2017-04 od 30. 3. 2017:
Imajući u vidu navedene odredbe zakona i mi-
šljenje Ministarstva rada i socijalne poli-
tike, osnivač privrednog društva koji u njemu
ne radi (pod radom se smatra predstavljanje i
zastupanje privrednog društva od strane njego-
vih osnivača, odnosno članova na osnovu upisa u
registar nadležnog suda, kao i obavljanje poslo-
vodstvenih ovlašćenja i poslova upravljanja u
skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj pri-
vrednih društava) u smislu odredbe člana 12.
stav 1. tačka 2) Zakona o penzijskom i invalid-
skom osiguranju i ne ostvaruje naknadu (ugovore-
nu naknadu) u smislu tačke Z) tog člana zakona,
i koji nema svojstvo osiguranika samostalnih
delatnosti u smislu navedenih odredaba tog za-
kona, pri čemu se podrazumeva da u privrednom
društvu postoji lice koje je u radnom odnosu
ili se bavi poslovima zastupanja tog privred-
nog društva, odnosno ovlašćeno je za poslovo-
đenje, smatramo da u tom slučaju osnivač nije
obveznik doprinosa za obavezno socijalno osigu-
ranje. Saglasno tome, privredno društvo u tom
slučaju nema obavezu da za osnivača, odnosno čla-
na privrednog društva obračunava i plaća do-
prinose za obavezno socijalno osiguranje.
Međutim, ukoliko nisu ispunjeni navedeni
uslovi, za fizičko lice (konkretno, koje je član
privrednog društva i u radnom odnosu je kod dru-
gog poslodavaca) obračunava se i plaća samo dopri-
nos za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje
najmanje na najnižu mesečnu osnovicu iz člana 37.
Zakona. Doprinose za osnivača, odnosno člana pri-
vrednog društva obračunava i plaća privredno
društvo čiji je član (čl. 23. i 53. Zakona).
Plaćanje doprinosa za obavezno
socijalno osiguranje i poreza
Članom 12. Zakona o doprinosima propisa-
no je da, kada osiguranik ostvaruje prihode po
više različitih osnova (radni odnos, samo-
stalna delatnost, ugovori i dr.), doprinos za
obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje
obračunava se i plaća po svim tim osnovima do
iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa, u
skladu sa ovim zakonom.
Ova specifičnost se odnosi na sve osi-
guranike, pa i na osnivače privrednog
društva, a to znači da, ako je osnivač u jednom
privrednom društvu kao osnivač i zastupnik
u radnom odnosu, a u drugom ili u više pri-
vrednih društava, gde je takođe osnivač, radi
kao zastupnik ili direktor bez zasnivanja
radnog odnosa, u svakom privrednom društvu
postoji obaveza da se za njega plaća doprinos
za penzijsko i invalidsko osiguranje sve dok
se u toku godine ne dostigne to da je doprinos
po svim osnovima plaćen na najvišu osnovicu
za plaćanje doprinosa utvrđenu za tu kalen-
darsku godinu, kada može da podnese zahtev
Fondu PIO, od koga će dobiti rešenje da se
obustavlja dalje plaćanje doprinosa do kra-
ja godine po svim drugim osnovima, osim po
osnovu zarade.
Ovo se ne odnosi i na doprinos za zdravstve-
no osiguranje i na doprinos za slučaj nezapo-
slenosti, jer se oba doprinosa plaćaju samo po
jednom osnovu – po propisanom prioritetnom
osnovu osiguranja po kome se i koriste prava iz
te oblasti. U skladu sa članom 15. Zakona o zdrav-
stvenom osiguranju različiti osnovi osiguranja
imaju sledeće prioritete:
180 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
1. radni odnos,
2. penzija,
3. osnivači koji u društvima rade bez zasniva-
nja radnog odnosa, zatim preduzetnici, spor-
tisti, sveštenici i verski službenici, javni
beležnici i javni izvršitelji.
To znači da, ako je osnivač, odno-
sno član privrednog društva kao
zastupnik osiguran po osnovu radnog odnosa
u svom privrednom društvu ili kod drugog
poslodavca, u ostalim privrednim društvi-
ma gde je osnivač i zastupnik ne plaćaju se za
njega doprinosi za zdravstveno osiguranje i
za slučaj nezaposlenosti, već samo za penzij-
sko i invalidsko osiguranje.
Isto tako, ako je osnivač privrednog dru-
štva kao zastupnik osiguran po osnovu pen-
zije u jednom ili više privrednih društava
gde je osnivač i zastupnik, ne plaćaju se za
njega doprinosi za zdravstveno osiguranje i
za slučaj nezaposlenosti, već samo za penzij-
sko i invalidsko osiguranje.
Članom 23. Zakon o doprinosima propisano
je da je osnovica doprinosa za osnivače odnosno
članove privrednog društva najmanje najniža
mesečna osnovica za plaćanje doprinosa. Najni-
žu mesečnu osnovicu doprinosa čini iznos od
35% prosečne mesečne zarade u Republici ispla-
ćene, odnosno ostvarene u periodu za prethod-
nih 12 meseci počev od meseca oktobra u tekućoj
godini, za koji period su objavljeni podaci repu-
bličkog organa nadležnog za poslove statisti-
ke, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Iznos najniže mesečne osnovice svake godine
objavljuje ministar nadležan za poslove finan-
sija, a primenjuje se od prvog dana narednog me-
seca po objavljivanju tog iznosa.
S obzirom na to da osnivač, zastupnik u svom
društvu može biti u radnom odnosu ili raditi
van radnog odnosa, za svoj rad može da prima
naknadu ili da radi bez naknade i istovremeno
može da bude zastupnik u nekom drugom društvu
ili da zasnuje radni odnos kod drugog poslodav-
ca, u nastavku je dat pregled mogućih kombina-
cija i uputstvo za obračun doprinosa i poreza.
Osnivač – zastupnik nema zasnovan radni odnos (ni u svom društvu niti kod drugog
poslodavca)
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaćaju se doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za PIO 26%,
doprinos za zdravstvo 10,3% i doprinos za nezaposlenost 0,75%) najmanje na najnižu
osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6) ZPDG-a), to se porez i doprinos za
PIO plaćaju samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo razlika
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 181
ZARADE
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
2.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama
DA 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaćaju se doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za PIO 26%,
doprinos za zdravstvo 10,3% i doprinos za nezaposlenost 0,75%) najmanje na najnižu
osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O.
3) Zaključenjem ugovora o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog
odnosa, po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada
za rad direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad
direktora nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu
plaća se porez, po članu 85. ZPDG-a, po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se
dobija umanjenjem bruto prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu
plaća se i doprinos za PIO 26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za
njega, kao osnivača koji radi bez zasnivanja radnog odnosa, plaća privredno društvo
na najnižu osnovicu na obrascu PP OD-O.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču,
koji je istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju
karakter ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu.
Međutim, kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova
za službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaća samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
3.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
Istovremeno
je osnivač
i zastupnik
nekog drugog
društva u
kome se plaćaju
doprinosi za
zdravstvo i
nezaposlenost.
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaća se doprinos za PIO 26% (doprinos za zdravstvo i doprinos za nezaposlenost
plaćaju se po PP OD-O u drugom društvu u kome je osnivač i zastupnik) najmanje na
najnižu osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP
OD-O.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju
karakter drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za
službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaćaju samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
4.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
Istovremeno
je osnivač
i zastupnik
nekog drugog
društva u
kome se plaćaju
doprinosi za
zdravstvo i
nezaposlenost.
DA 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaća se doprinos za PIO 26% (doprinos za zdravstvo i doprinos za nezaposlenost
plaćaju se po PP OD-O u drugom društvu u kome je osnivač i zastupnik) najmanje na
najnižu osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP
OD-O.
3) Zaključenjem ugovora o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog
odnosa, po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada
za rad direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad
direktora nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu
plaća se porez po članu 85. ZPDG-a po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se dobija
umanjenjem bruto prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu plaća se
i doprinos za PIO 26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za njega plaća
drugo privredno društvo na najnižu osnovicu na obrascu PP OD-O.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču,
koji je istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju
karakter ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu.
Međutim, kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova
za službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaća samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
182 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
Osnivač – zastupnik ima zasnovan radni odnos (u svom društvu ili kod drugog poslodavca)
Red.
br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
Zaposlen
je u svom
društvu.
/ 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaćaju se doprinosi na zaradu osnivača – zastupnika, i to:
– doprinosi za PIO, zdravstvo i za nezaposlenost po zbirnoj stopi od 19,9% iz zarade i
17,15% na zaradu, pri čemu je osnovica za plaćanje doprinosa bruto zarada koja ne može
biti manja od najniže osnovice za plaćanje doprinosa;
– porez na zarade od 10% na bruto zaradu umanjenu za neoporezivi iznos iz zarade od
15.300 dinara.
3) Ima pravo na naknadu troškova i drugih primanja kao i ostali zaposleni (dnevnice
za službeno putovanje, naknadu troškova za prevoz na rad i sa rada, topli obrok,
regres i druga primanja u skladu sa zakonom).
4) Ima pravo na neoporezive iznose po ZPDG-u: neoporezivi iznos iz zarade,
neoporezivi iznosi troškova po članu 18. i neoporezivi iznosi drugih primanja po
članu 9. ZPDG-a.
5) Na naknadu troškova preko neoporezivih iznosa plaća se porez na zarade po stopi
od 10%.
6) Ostvaruje i druga prava po osnovu radnog odnosa kao i ostali zaposleni.
7) Pri plaćanju poreza i doprinosa popunjava se poreska prijava PPP PD.
2.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
pravima i
obavezama.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
NE 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO najmanje na najnižu osnovicu za plaćanje doprinosa,
s obzirom na to da se za njega po osnovu radnog odnosa kod drugog poslodavca na
zaradu plaćaju ostali doprinosi (za zdravstvo i za nezaposlenost). Doprinos se
plaća najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O. Doprinosi se
usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je već prijavljen na osiguranje.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos isplaćenih
troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto razliku plaća
se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent za preračun na
bruto je 1,19047619.
Ne plaćaju se doprinosi jer nema ugovorene naknade.
3.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
pravima i
obavezama.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
DA 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO najmanje na najnižu osnovicu za plaćanje doprinosa,
s obzirom na to da se za njega po osnovu radnog odnosa kod drugog poslodavca na
zaradu plaćaju ostali doprinosi (za zdravstvo i za nezaposlenost). Doprinos se
plaća najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O. Doprinosi se
usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je već prijavljen na osiguranje.
3) Zaključenjem ugovor o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog odnosa,
po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada za rad
direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad direktora
nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu plaća se porez po
članu 85. ZPDG-a po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se dobija umanjenjem bruto
prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu plaća se i doprinos za PIO
26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za njega plaća poslodavac kod koga
ima zasnovan radni odnos.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču, koji je
istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju karakter
ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 183
ZARADE
Red.
br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
4.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
dopunskom
radu do jedne
trećine
radnog
vremena.
/ 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO 26% najmanje na najnižu osnovicu doprinosa, s
obzirom da se na njegovu zaradu kod drugog poslodavca plaćaju doprinos za zdravstvo
i nezaposlenost. Poreskoj upravi se predaje poreska prijava PP OD-O do 15. u mesecu
za prethodni mesec. Doprinosi se usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je i prijavljen na
osiguranje.
3) U svom privrednom društvu kao direktor je zaključio ugovor o dopunskom radu za
rad do jedne trećine radnog vremena, u skladu sa članom 202. Zakona o radu, kojim je
ugovoreno pravo na naknadu za rad. Uslov za zaključivanje ugovora o dopunskom radu sa
direktorom jeste da je aktom o osnivanju ili drugim odgovarajućim aktom u privrednom
društvu utvrđeno da se poslovi direktora mogu obavljati za jednu trećinu radnog
vremena (Mišljenje Ministarstva rada i socijalne politike br. 011-00-501/2005-02 od 1.
6. 2005. godine).
4) Ugovorena naknada sa direktorom po ugovoru o dopunskom radu ima karakter drugih
prihoda fizičkog lica i oporezuje se po članu 85. stav 1. tačka 3) ZPDG-a, po stopi od 20%
na osnovicu koju čini oporezivi prihod, koji se dobija kada se od bruto naknade umanje
normirani troškovi od 20%. Na istu osnovicu plaća se i doprinos za PIO 26%. Ne
plaća se doprinos za zdravstveno osiguranje i za slučaj nezaposlenosti – ovi doprinosi
plaćaju se na zaradu kod drugog poslodavca.
5) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču, koji je
istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju karakter
ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
6) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
Osnivač – zastupnik je penzioner
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
Penzioner.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Obaveze po osnovu doprinosa za ovog osnivača plaća privredno društvo na
najnižu osnovicu doprinosa, i to samo doprinos za PIO po stopi od 26%, koji se
iskazuje na obrascu PP OD-O. Doprinos za zdravstveno osiguranje se ne plaća jer je
osiguran po osnovu penzije, a doprinos za slučaj nezaposlenosti penzioner po zakonu
ne plaća pošto kao penzioner po prestanku rada ne može da ostvari nikakvo pravo
kao nezaposleno lice.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
Doprinosi se ne plaćaju pošto ne prima ugovorenu naknadu.
ZARADE
Dr Marijana Žiravac Mladenović, glavni i odgovorni urednik časopisa „Poslovni savetnik”
Osnivači društva – (ne)postojanje
obaveze plaćanja doprinosa
Na osnovu učestalih pitanja pretplatnika koja se odnose na navedenu temu evi-
dentno je da se još uvek radi o situacijama koje izazivaju probleme i nedoumi-
ce u praksi, pa je zato u ovom članku dat odgovor na pitanje kada se za osnivača
društva plaćaju doprinosi.
Obavezno osigurana lica – osnivači
Zakon o doprinosima za obavezno socijalno
osiguranje („Sl. glasnik RS”, br. 84/2004… 95/2018
i 4/2019 – usklađeni din. izn. – dalje: Zakon o do-
prinosima), Zakon o penzijskom i invalidskom
osiguranju („Sl. glasnik RS”, br. 34/2003… 73/2018
i 46/2019 – Odluka US RS – dalje: Zakon o PIO) i Za-
kon o zdravstvenom osiguranju („Sl. glasnik RS”,
br. 25/2019) na identičan način definišu ko se
smatra obavezno osiguranim licem od osnivača,
odnosno članova privrednog društva.
Članovima 7, 8. i 9. Zakona o doprinosima
propisano je da su osnivači, odnosno članovi
privrednog društva obveznici plaćanja dopri-
nosa za obavezno socijalno osiguranje. U članu 6.
tog zakona precizirano je da je osnivač odnosno
član privrednog društva osiguranik – fizičko
lice koje radi u privrednom društvu čiji je
osnivač odnosno član, bez obzira na to da li je sa
privrednim društvom zasnovalo radni odnos.
Pod radom se, pored radnog odnosa, podrazu-
meva i predstavljanje i zastupanje privrednog
društva na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
Članom 12. stav 1. tačka 2) Zakona o PIO pro-
pisano je da su osiguranici samostalnih delat-
nosti lica koja su osnivači odnosno članovi
privrednih društava u skladu sa zakonom, koji
u njima rade, bez obzira na to da li su u radnom
odnosu u privrednom društvu čiji su osnivač od-
nosno član. U stavu 2. istog člana precizirano je
da se radom u smislu stava 1. tačka 2) ovog člana
smatra i predstavljanje i zastupanje privrednih
društava od strane njihovih osnivača odnosno
članova na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
U skladu sa članom 11. stav 1. tačka 17) Zakona
o zdravstvenom osiguranju, osiguranici su lica
koja su osnivači odnosno članovi privrednih
društava u skladu sa zakonom, koji u njima rade
bez zasnivanja radnog odnosa. Članom 12. istog
zakona precizirano je da se pod radom, u smi-
slu člana 11. stav 1. tačka 17) tog zakona, smatra i
predstavljanje i zastupanje privrednih društava
od strane njihovih osnivača odnosno članova na
osnovu upisa u registar nadležne organizacije.
Dakle, osnivač koji nije zasnovao radni od-
nos sa društvom u istom radi ako ga predstavlja
i zastupa na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije.
Šta je predstavljanje i zastupanje
društva?
Pod pojmom zastupanja pravnih lica podra-
zumeva se davanje izjava volje u ime i za račun
pravnog lica, tako da pravna dejstva izjave volje
zastupnika proizvode pravna dejstva za privred-
no društvo. Na osnovu izjave volje zastupnika,
koja je data u ime i za račun društva, prava i
obaveze stiče društvo. Osim toga, zastupanje
postoji i kada zastupnik daje izjave volje pred
državnim organima i drugim institucijama
pred kojima se društvo pojavljuje kao stranka u
čije ime zastupnik daje izjave volje. Poslovima
predstavljanja i zastupanja privrednog društva
bave se zastupnici društva.
Poglavlje 6. prvog dela (Osnovne odredbe,
Predmet zakona) Zakona o privrednim društvi-
ma („Sl. glasnik RS”, br. 36/2011, 99/2011, 83/2014 –
drugi zakon, 5/2015, 44/2018 i 95/2018) nosi naziv
„6. Zastupanje i zastupnici”. U članovima od 31.
do 35. kao zastupnici definisani su:
176 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
● zakonski (statutarni) zastupnici društva
(registruju se u skladu sa zakonom o registra-
ciji);
● ostali zastupnici, u koje se, u smislu ovog za-
kona, osim zakonskih zastupnika, svrstavaju i
lica koja su aktom ili odlukom nadležnog or-
gana društva ovlašćena da zastupaju društvo
i kao takva registrovana u skladu sa zakonom o
registraciji;
● punomoćnici po zaposlenju – lica koja, kao
zaposleni u društvu, rade na poslovima čije
obavljanje u redovnom poslovanju uključuje i za-
ključenje ili ispunjenje određenih ugovora ili
preduzimanje drugih pravnih radnji, pa su ovla-
šćena da kao punomoćnici društva zaključuju
i ispunjavaju te ugovore, odnosno preduzimaju
pravne radnje u granicama poslova na kojima
rade bez posebnog punomoćja, tako da se pod poj-
mom zaposlenog u smislu ovog zakona smatra fi-
zičko lice koje je u radnom odnosu u društvu, kao
i lice koje nije u radnom odnosu u društvu, ako
obavlja funkciju u društvu;
● prokura – poslovno punomoćje kojim društvo
ovlašćuje jedno ili više fizičkih lica (dalje:
prokurista) da u njegovo ime i za njegov račun
zaključuju pravne poslove i preduzimaju druge
pravne radnje, pri čemu se prokurista registruje
u skladu sa zakonom o registraciji.
S obzirom na to da je za osnivača koji nije
zasnovao radni odnos u svom društvu uslov za
sticanje svojstva osiguranika (i nastajanje oba-
veze plaćanja doprinosa) to da u društvu radi,
odnosno da ga predstavlja ili zastupa na osnovu
upisa u registar nadležne organizacije, zaklju-
čujemo sledeće:
Osnivač društva koji u istom nije za-
snovao radni odnos obveznik je dopri-
nosa za obavezno socijalno osiguranje ako je
u registar upisan kao:
● zakonski zastupnik ili
● ostali zastupnik ili
● prokurista.
Prema tome, ako osnivač/član privrednog
društva ne obavlja poslove predstavljanja i
zastupanja društva kao zastupnik na prethod-
no opisani način, ne može se smatrati da po
tom osnovu obavlja rad, tj. onda ne može da se
tvrdi da po tom osnovu postoji obaveza plaća-
nja doprinosa za osnivače.
Izvodi iz mišljenja Ministarstva
finansija
Mišljenje Ministarstva finansija br. 011-00-
905/2016-04 od 4. 10. 2017:
Obaveza obračunavanja i plaćanja doprinosa
za obavezno socijalno osiguranje za fizičko lice
koje je osnivač i zastupnik privrednog društva
u kome ostvaruje naknadu po osnovu ugovora o
dopunskom radu, a istovremeno je zaposlen kod
drugog poslodavca
Prema odredbi člana 85. stav 1. tačka 3) Zako-
na o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS”,
br. 24/01, 80/02, 80/02 – dr. zakon, 135/04, 62/06,
65/06 – ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11 –
US, 93/12, 114/12 – US, 47/13, 48/13 – ispravka, 108/13,
57/14, 68/14 – dr. zakon i 112/15, u daljem tekstu: Za-
kon) ostalim prihodima u smislu tog zakona sma-
traju se i drugi prihodi fizičkog lica, koji nisu
oporezivi po drugom osnovu u skladu sa zakonom, a
naročito prihodi po osnovu dopunskog rada.
Oporezivi prihod čini bruto prihod umanjen
za normirane troškove u visini od 20% (član 85.
stav 4. Zakona).
Saglasno odredbi člana 6. tačka 15) Zakona o
doprinosima za obavezno socijalno osiguranje
(„Sl. glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11,
101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14 – dr. zakon i 112/15,
u daljem tekstu: Zakon o doprinosima), osnivač,
odnosno član privrednog društva je osiguranik
– fizičko lice koje radi u privrednom društvu
čiji je osnivač odnosno član, bez obzira na to da
li je sa privrednim društvom zasnovalo radni
odnos. Pod radom se, pored radnog odnosa, podra-
zumeva i predstavljanje i zastupanje privrednog
društva na osnovu upisa u registar nadležne
organizacije, kao i obavljanje poslovodstvenih
ovlašćenja i poslova upravljanja u skladu sa za-
konom kojim se uređuje položaj privrednih dru-
štava.
Odredbom člana 6. tačka 17) Zakona o dopri-
nosima propisano je da je lice koje ostvaruje
ugovorenu naknadu fizičko lice koje obavlja po-
slove po osnovu ugovora o delu, autorskog ugovora,
ugovora o dopunskom radu i drugog ugovora ili po
nekom drugom osnovu, a za izvršen rad ostvaruje
ugovorenu naknadu, odnosno naknadu za rad (u da-
ljem tekstu: ugovorena naknada).
Kada osiguranik ostvaruje prihode po više
različitih osnova (radni odnos, samostalna
delatnost, ugovori i dr.), doprinos za obavezno
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 177
ZARADE
penzijsko i invalidsko osiguranje obračunava se
i plaća po svim tim osnovima, do iznosa najviše
godišnje osnovice doprinosa, u skladu sa ovim
zakonom (član 12. stav 1. Zakona o doprinosima).
Osnovica doprinosa za osnivače, odnosno
članove privrednog društva je najmanje najniža
mesečna osnovica iz člana 37. ovog zakona, a izu-
zetno od toga, osnovica doprinosa za osnivače,
odnosno članove privrednog društva koji su za-
snovali radni odnos sa privrednim društvom
čiji su osnivači, odnosno članovi je zarada u
skladu sa članom 13. ovog zakona (član 23. Zakona
o doprinosima).
Osnovica doprinosa za lica koja ostvaruju ugo-
vorenu naknadu je oporezivi prihod od ugovorene
naknade u skladu sa zakonom koji uređuje porez na
dohodak građana, saglasno članu 28. Zakona o do-
prinosima.
Obveznik doprinosa koji je sam platio dopri-
nose, odnosno kome je u njegovo ime i u njegovu ko-
rist plaćen doprinos iz osnovice koja prelazi
iznos najviše godišnje osnovice za kalendarsku
godinu ima pravo na povraćaj tako više plaćenog
iznosa doprinosa (član 66. stav 1. Zakona o dopri-
nosima).
Obveznik doprinosa po osnovu ugovorene nak-
nade, za koga doprinos obračunava, obustavlja i
plaća isplatilac prihoda u skladu sa članom 57.
stav 1. ovog zakona može u toku tekuće godine na
propisanom obrascu podneti zahtev za presta-
nak obaveze plaćanja doprinosa po osnovu buduće
ugovorene naknade u toj godini, kada osnovica
doprinosa koji su plaćeni po osnovu ugovorene
naknade zajedno sa osnovicama doprinosa koji su
plaćeni po drugim osnovima dostigne iznos pro-
cenjene najviše godišnje osnovice doprinosa
(član 67. stav 1. Zakona o doprinosima).
Prema odredbi člana 12. stav 1. tačka 2) Zakona
o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik
RS”, br. 34/03, 64/04 – US, 84/04 – dr. zakon, 85/05,
101/05 – dr. zakon, 63/06 – US, 5/09, 107/09, 101/2010,
93/12, 62/13, 108/13, 75/14 i 142/14), osiguranici sa-
mostalnih delatnosti su lica koja su osnivači,
odnosno članovi privrednih društava u skladu
sa zakonom, koji u njima rade, bez obzira na to da
li su u radnom odnosu u privrednom društvu čiji
su osnivač odnosno član. Radom u smislu stava 1.
tačka 2) ovog člana smatra se i predstavljanje i
zastupanje privrednih društava od strane nji-
hovih osnivača, odnosno članova na osnovu upisa u
registar nadležne organizacije, kao i obavljanje
poslovodstvenih ovlašćenja i poslova upravlja-
nja u skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj
privrednih društava (stav 2. član 12. Zakona o
penzijskom i invalidskom osiguranju).
Odredbama člana 202. st. 1. i 2. Zakona o radu
(„Sl. glasnik RS”, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14
i 13/17 – US) propisano je da zaposleni koji radi sa
punim radnim vremenom kod poslodavca može da
zaključi ugovor o dopunskom radu sa drugim poslo-
davcem, a najviše do jedne trećine punog radnog
vremena. Ugovorom o dopunskom radu utvrđuje se
pravo na novčanu naknadu i druga prava i obaveze
po osnovu rada.
Imajući u vidu navedeno, fizičko lice – osni-
vač privrednog društva koji je upisan u regi-
star nadležne organizacije kao lice ovlašćeno
za predstavljanje i zastupanje privrednog dru-
štva sa kojim nije zasnovao radni odnos (u rad-
nom odnosu je kod drugog poslodavca) obveznik je
doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje
(doprinos na zdravstveno osiguranje ne plaća
jer je, u konkretnom slučaju, osiguran po drugom
osnovu – kao zaposleni po osnovu radnog odnosa
kod drugog poslodavca) kao osiguranik – osnivač
privrednog društva, koji se plaća najmanje na
najnižu mesečnu osnovicu doprinosa iz člana
37. Zakona o doprinosima.
Pored toga, u slučaju kada po osnovu rada kao
zastupnik privrednog društva ostvaruje nak-
nadu saglasno ugovoru o dopunskom radu, obveznik
je doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko
osiguranje i po osnovu te ugovorne naknade. Osno-
vicu doprinosa čini oporezivi prihod od ugovo-
rene naknade u skladu sa zakonom kojim se uređuje
porez na dohodak građana.
Pored toga, imajući u vidu da se u predmetnom
slučaju doprinos za penzijsko i invalidsko osi-
guranje plaća po više osnova, ukazujemo na to da
obveznik doprinosa koji je sam platio doprino-
se, odnosno kome je u njegovo ime i u njegovu korist
plaćen doprinos iz osnovice koja prelazi iznos
najviše godišnje osnovice za kalendarsku godinu,
ima pravo na povraćaj tako više plaćenog izno-
sa doprinosa, odnosno ima pravo na prestanak
obaveze plaćanja doprinosa po osnovu buduće ugo-
vorene naknade (u tekućoj kalendarskoj godini)
kada osnovica doprinosa plaćenog po tom osnovu
zajedno sa osnovicama doprinosa koji su plaćeni
po drugim osnovima dostigne iznos procenjene
najviše godišnje osnovice doprinosa, u skladu
sa čl. 66, 67. i 68. Zakona o doprinosima.
178 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
Mišljenje Ministarstva finansija br. 011-00-
412/2017-04 od 29. 5. 2017:
Doprinosi za obavezno socijalno osiguranje
za fizičko lice koje je osnivač privrednog dru-
štva u kome nije zasnovao radni odnos, ali je
upisan u Registar privrednih subjekata kao di-
rektor društva i ne prima naknadu, a istovre-
meno je u radnom odnosu kod drugog poslodavca
[…] Dakle, imajući u vidu navedene odredbe za-
kona, fizičko lice – osnivač privrednog društva
koji u njemu radi kao direktor, bez zasnivanja rad-
nog odnosa, i upisan je u registar nadležne orga-
nizacije kao lice koje obavlja poslovodstvena
ovlašćenja i poslove upravljanja u skladu sa zako-
nom kojim se uređuje položaj privrednih društa-
va, a istovremeno je u radnom odnosu kod drugog
poslodavca, obveznik je doprinosa za obavezno
penzijsko i invalidsko osiguranje (doprinos na
zdravstveno osiguranje ne plaća jer je osiguran po
drugom osnovu – kao zaposleni po osnovu radnog od-
nosa kod drugog poslodavca). Okolnost da fizičko
lice u konkretnom slučaju ne ostvaruje naknadu
za svoj rad kao direktor, nije od značaja za po-
stojanje obaveze plaćanja doprinosa za obavezno
penzijsko i invalidsko osiguranje. Osnovica do-
prinosa za osnivače, odnosno članove privrednog
društva je najmanje najniža mesečna osnovica iz
člana 37. Zakona o doprinosima.
Mišljenje Ministarstva finansija br. 414-00-
73/2011-04 od 14. 3. 2012:
Obaveza plaćanja doprinosa za obavezno pen-
zijsko i invalidsko osiguranje za fizičko lice
koje je osnivač dva privredna društva i isto-
vremeno zaposlen u jednom od njih
[…] Dakle, shodno navedenim odredbama za-
kona, kad je fizičko lice istovremeno osnivač
privrednog društva sa kojim je zasnovao radni
odnos i za svoj rad kao zaposleni ostvaruje za-
radu, obračunavaju se i plaćaju svi doprinosi za
obavezno socijalno osiguranje do iznosa najviše
godišnje osnovice doprinosa. Kako je u predmet-
nom slučaju fizičko lice istovremeno osnivač
privrednog društva i zaposleni koji je zasno-
vao radni odnos sa tim privrednim društvom
kao poslodavcem i za svoj rad ostvaruje zaradu,
doprinosi se obračunavaju i plaćaju po odbitku
po osnovu zarade i tako obračunati i plaćeni
doprinosi uračunavaju se u iznos utvrđene oba-
veze plaćanja doprinosa za osnivača za određenu
kalendarsku godinu po osnovu oporezive dobiti.
Rešenjem nadležnog poreskog organa, saglasno
zakonu, na oporezivu dobit utvrđuje se konačna
obaveza plaćanja doprinosa za osnivača, ukupno
do iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa.
Pored toga, u slučaju kada je to fizičko lice
istovremeno samo osnivač i drugog privrednog
društva, Ministarstvo finansija ukazuje na
to da ukoliko ne radi u tom privrednom dru-
štvu (pod radom smatra se predstavljanje i
zastupanje privrednog društva od strane nji-
hovog osnivača, odnosno članova na osnovu upisa
u registar nadležnog suda, kao i obavljanje po-
slovodstvenih ovlašćenja i poslova upravlja-
nja u skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj
privrednih društava, pri čemu se podrazumeva
da u privrednom društvu postoji lice koje je u
radnom odnosu ili se bavi poslovima zastupanja
tog privrednog društva, odnosno ovlašćeno je
za poslovođenje), u smislu odredbe člana 6. stav
1. tačka 15) Zakona o doprinosima, te ne ostva-
ruje ni naknadu (ugovorenu naknadu) za svoj rad,
i koji po tom osnovu ne bi imao svojstvo osigu-
ranika samostalnih delatnosti u smislu odre-
daba zakona koji uređuje penzijsko i invalidsko
osiguranje, Ministarstvo finansija smatra da
nije obveznik plaćanja doprinosa za obavezno
socijalno osiguranje po tom osnovu. Međutim,
ukoliko takvo fizičko lice – osnivač, u smislu
odredbe člana 6. stav 1. tačka 15) Zakona o do-
prinosima, radi u tom privrednom društvu i
ostvaruje naknadu za svoj rad (pored zarade koju
već ostvaruje po osnovu radnog odnosa u drugom
privrednom društvu čiji je takođe osnivač),
Ministarstvo finansija smatra da to fizičko
lice ostvaruje prihode po više različitih
osnova (radni odnos, samostalna delatnost,
ugovori i dr.), te da je kao osnivač obveznik do-
prinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osi-
guranje na osnovicu koju čini oporeziva dobit na
koju se plaća porez po zakonu koji uređuje porez
na dobit pravnih lica, do iznosa najviše godi-
šnje osnovice doprinosa. Ukoliko je takav obve-
znik doprinosa sam platio doprinose, odnosno u
njegovo ime i u njegovu korist je plaćen doprinos
iz osnovice koja sveukupno (iznosi po svim osno-
vima) prelazi iznos najviše godišnje osnovice
za kalendarsku godinu, saglasno odredbi člana 66.
stav 1. Zakona o doprinosima, ima pravo na po-
vraćaj tako više plaćenog iznosa doprinosa. Mi-
nistarstvo finansija ukazuje na to da, saglasno
načelu fakticiteta, Poreska uprava u svakom
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 179
ZARADE
konkretnom slučaju utvrđuje sve činjenice koje
su od značaja za opredeljenje poreskog tretmana
prihoda koje ostvari fizičko lice, prema članu
9. st. 1. i 2. Zakona o poreskom postupku i pore-
skoj administraciji („Sl. glasnik RS”, br. 80/02…
i 2/12 – ispravka).
Nepostojanje obaveze plaćanja
doprinosa za osnivača
Osnivači koji su samo registrovani kao osni-
vači u APR, a u društvu nisu registrovani i za
predstavljanje i zastupanje privrednog društva
niti su zasnovali radni odnos u istom, nemaju
svojstvo osiguranika. Ovde se podrazumeva da u
privrednom društvu postoji drugo lice koje je
registrovano za zastupanje (drugo fizičko lice
kao direktor).
S obzirom na to da nemaju svojstvo osigura-
nika, osnivači se ne prijavljuju na socijalno
osiguranje i ne zadužuju se za socijalne dopri-
nose. Dakle, nemaju obavezu plaćanja doprinosa
za socijalno osiguranje, što proizlazi iz nave-
dene odredbe člana 6. stav 1. tačka 15) Zakona o
doprinosima.
Po ovom pitanju isti stav je zauzelo i Mi-
nistarstvo finansija u Mišljenju br. 430-00-
119/2017-04 od 30. 3. 2017:
Imajući u vidu navedene odredbe zakona i mi-
šljenje Ministarstva rada i socijalne poli-
tike, osnivač privrednog društva koji u njemu
ne radi (pod radom se smatra predstavljanje i
zastupanje privrednog društva od strane njego-
vih osnivača, odnosno članova na osnovu upisa u
registar nadležnog suda, kao i obavljanje poslo-
vodstvenih ovlašćenja i poslova upravljanja u
skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj pri-
vrednih društava) u smislu odredbe člana 12.
stav 1. tačka 2) Zakona o penzijskom i invalid-
skom osiguranju i ne ostvaruje naknadu (ugovore-
nu naknadu) u smislu tačke Z) tog člana zakona,
i koji nema svojstvo osiguranika samostalnih
delatnosti u smislu navedenih odredaba tog za-
kona, pri čemu se podrazumeva da u privrednom
društvu postoji lice koje je u radnom odnosu
ili se bavi poslovima zastupanja tog privred-
nog društva, odnosno ovlašćeno je za poslovo-
đenje, smatramo da u tom slučaju osnivač nije
obveznik doprinosa za obavezno socijalno osigu-
ranje. Saglasno tome, privredno društvo u tom
slučaju nema obavezu da za osnivača, odnosno čla-
na privrednog društva obračunava i plaća do-
prinose za obavezno socijalno osiguranje.
Međutim, ukoliko nisu ispunjeni navedeni
uslovi, za fizičko lice (konkretno, koje je član
privrednog društva i u radnom odnosu je kod dru-
gog poslodavaca) obračunava se i plaća samo dopri-
nos za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje
najmanje na najnižu mesečnu osnovicu iz člana 37.
Zakona. Doprinose za osnivača, odnosno člana pri-
vrednog društva obračunava i plaća privredno
društvo čiji je član (čl. 23. i 53. Zakona).
Plaćanje doprinosa za obavezno
socijalno osiguranje i poreza
Članom 12. Zakona o doprinosima propisa-
no je da, kada osiguranik ostvaruje prihode po
više različitih osnova (radni odnos, samo-
stalna delatnost, ugovori i dr.), doprinos za
obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje
obračunava se i plaća po svim tim osnovima do
iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa, u
skladu sa ovim zakonom.
Ova specifičnost se odnosi na sve osi-
guranike, pa i na osnivače privrednog
društva, a to znači da, ako je osnivač u jednom
privrednom društvu kao osnivač i zastupnik
u radnom odnosu, a u drugom ili u više pri-
vrednih društava, gde je takođe osnivač, radi
kao zastupnik ili direktor bez zasnivanja
radnog odnosa, u svakom privrednom društvu
postoji obaveza da se za njega plaća doprinos
za penzijsko i invalidsko osiguranje sve dok
se u toku godine ne dostigne to da je doprinos
po svim osnovima plaćen na najvišu osnovicu
za plaćanje doprinosa utvrđenu za tu kalen-
darsku godinu, kada može da podnese zahtev
Fondu PIO, od koga će dobiti rešenje da se
obustavlja dalje plaćanje doprinosa do kra-
ja godine po svim drugim osnovima, osim po
osnovu zarade.
Ovo se ne odnosi i na doprinos za zdravstve-
no osiguranje i na doprinos za slučaj nezapo-
slenosti, jer se oba doprinosa plaćaju samo po
jednom osnovu – po propisanom prioritetnom
osnovu osiguranja po kome se i koriste prava iz
te oblasti. U skladu sa članom 15. Zakona o zdrav-
stvenom osiguranju različiti osnovi osiguranja
imaju sledeće prioritete:
180 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
1. radni odnos,
2. penzija,
3. osnivači koji u društvima rade bez zasniva-
nja radnog odnosa, zatim preduzetnici, spor-
tisti, sveštenici i verski službenici, javni
beležnici i javni izvršitelji.
To znači da, ako je osnivač, odno-
sno član privrednog društva kao
zastupnik osiguran po osnovu radnog odnosa
u svom privrednom društvu ili kod drugog
poslodavca, u ostalim privrednim društvi-
ma gde je osnivač i zastupnik ne plaćaju se za
njega doprinosi za zdravstveno osiguranje i
za slučaj nezaposlenosti, već samo za penzij-
sko i invalidsko osiguranje.
Isto tako, ako je osnivač privrednog dru-
štva kao zastupnik osiguran po osnovu pen-
zije u jednom ili više privrednih društava
gde je osnivač i zastupnik, ne plaćaju se za
njega doprinosi za zdravstveno osiguranje i
za slučaj nezaposlenosti, već samo za penzij-
sko i invalidsko osiguranje.
Članom 23. Zakon o doprinosima propisano
je da je osnovica doprinosa za osnivače odnosno
članove privrednog društva najmanje najniža
mesečna osnovica za plaćanje doprinosa. Najni-
žu mesečnu osnovicu doprinosa čini iznos od
35% prosečne mesečne zarade u Republici ispla-
ćene, odnosno ostvarene u periodu za prethod-
nih 12 meseci počev od meseca oktobra u tekućoj
godini, za koji period su objavljeni podaci repu-
bličkog organa nadležnog za poslove statisti-
ke, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Iznos najniže mesečne osnovice svake godine
objavljuje ministar nadležan za poslove finan-
sija, a primenjuje se od prvog dana narednog me-
seca po objavljivanju tog iznosa.
S obzirom na to da osnivač, zastupnik u svom
društvu može biti u radnom odnosu ili raditi
van radnog odnosa, za svoj rad može da prima
naknadu ili da radi bez naknade i istovremeno
može da bude zastupnik u nekom drugom društvu
ili da zasnuje radni odnos kod drugog poslodav-
ca, u nastavku je dat pregled mogućih kombina-
cija i uputstvo za obračun doprinosa i poreza.
Osnivač – zastupnik nema zasnovan radni odnos (ni u svom društvu niti kod drugog
poslodavca)
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaćaju se doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za PIO 26%,
doprinos za zdravstvo 10,3% i doprinos za nezaposlenost 0,75%) najmanje na najnižu
osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6) ZPDG-a), to se porez i doprinos za
PIO plaćaju samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo razlika
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 181
ZARADE
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
2.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama
DA 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaćaju se doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za PIO 26%,
doprinos za zdravstvo 10,3% i doprinos za nezaposlenost 0,75%) najmanje na najnižu
osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O.
3) Zaključenjem ugovora o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog
odnosa, po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada
za rad direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad
direktora nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu
plaća se porez, po članu 85. ZPDG-a, po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se
dobija umanjenjem bruto prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu
plaća se i doprinos za PIO 26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za
njega, kao osnivača koji radi bez zasnivanja radnog odnosa, plaća privredno društvo
na najnižu osnovicu na obrascu PP OD-O.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču,
koji je istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju
karakter ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu.
Međutim, kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova
za službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaća samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
3.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
Istovremeno
je osnivač
i zastupnik
nekog drugog
društva u
kome se plaćaju
doprinosi za
zdravstvo i
nezaposlenost.
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaća se doprinos za PIO 26% (doprinos za zdravstvo i doprinos za nezaposlenost
plaćaju se po PP OD-O u drugom društvu u kome je osnivač i zastupnik) najmanje na
najnižu osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP
OD-O.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju
karakter drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za
službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaćaju samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
4.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
Istovremeno
je osnivač
i zastupnik
nekog drugog
društva u
kome se plaćaju
doprinosi za
zdravstvo i
nezaposlenost.
DA 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Plaća se doprinos za PIO 26% (doprinos za zdravstvo i doprinos za nezaposlenost
plaćaju se po PP OD-O u drugom društvu u kome je osnivač i zastupnik) najmanje na
najnižu osnovicu i to najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP
OD-O.
3) Zaključenjem ugovora o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog
odnosa, po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada
za rad direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad
direktora nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu
plaća se porez po članu 85. ZPDG-a po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se dobija
umanjenjem bruto prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu plaća se
i doprinos za PIO 26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za njega plaća
drugo privredno društvo na najnižu osnovicu na obrascu PP OD-O.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču,
koji je istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju
karakter ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu.
Međutim, kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova
za službeno putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani
neoporezivi iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos
za PIO plaća samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
182 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
ZARADE
Osnivač – zastupnik ima zasnovan radni odnos (u svom društvu ili kod drugog poslodavca)
Red.
br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
Zaposlen
je u svom
društvu.
/ 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaćaju se doprinosi na zaradu osnivača – zastupnika, i to:
– doprinosi za PIO, zdravstvo i za nezaposlenost po zbirnoj stopi od 19,9% iz zarade i
17,15% na zaradu, pri čemu je osnovica za plaćanje doprinosa bruto zarada koja ne može
biti manja od najniže osnovice za plaćanje doprinosa;
– porez na zarade od 10% na bruto zaradu umanjenu za neoporezivi iznos iz zarade od
15.300 dinara.
3) Ima pravo na naknadu troškova i drugih primanja kao i ostali zaposleni (dnevnice
za službeno putovanje, naknadu troškova za prevoz na rad i sa rada, topli obrok,
regres i druga primanja u skladu sa zakonom).
4) Ima pravo na neoporezive iznose po ZPDG-u: neoporezivi iznos iz zarade,
neoporezivi iznosi troškova po članu 18. i neoporezivi iznosi drugih primanja po
članu 9. ZPDG-a.
5) Na naknadu troškova preko neoporezivih iznosa plaća se porez na zarade po stopi
od 10%.
6) Ostvaruje i druga prava po osnovu radnog odnosa kao i ostali zaposleni.
7) Pri plaćanju poreza i doprinosa popunjava se poreska prijava PPP PD.
2.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
pravima i
obavezama.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
NE 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO najmanje na najnižu osnovicu za plaćanje doprinosa,
s obzirom na to da se za njega po osnovu radnog odnosa kod drugog poslodavca na
zaradu plaćaju ostali doprinosi (za zdravstvo i za nezaposlenost). Doprinos se
plaća najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O. Doprinosi se
usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je već prijavljen na osiguranje.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos isplaćenih
troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto razliku plaća
se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent za preračun na
bruto je 1,19047619.
Ne plaćaju se doprinosi jer nema ugovorene naknade.
3.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
pravima i
obavezama.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
DA 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO najmanje na najnižu osnovicu za plaćanje doprinosa,
s obzirom na to da se za njega po osnovu radnog odnosa kod drugog poslodavca na
zaradu plaćaju ostali doprinosi (za zdravstvo i za nezaposlenost). Doprinos se
plaća najkasnije do 15. u mesecu za prethodni mesec na obrascu PP OD-O. Doprinosi se
usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je već prijavljen na osiguranje.
3) Zaključenjem ugovor o pravima i obavezama direktora bez zasnivanja radnog odnosa,
po članu 48. stav 4. Zakona o radu, sa ovim osnivačem ugovorena je naknada za rad
direktora i druga prava i obaveze direktora. Ugovorena naknada za rad direktora
nema karakter zarade (član 48. stav 5. Zakona o radu), a na ovu naknadu plaća se porez po
članu 85. ZPDG-a po stopi od 20% na oporezivi prihod, koji se dobija umanjenjem bruto
prihoda za normirane troškove od 20%. Na istu osnovicu plaća se i doprinos za PIO
26%, pošto doprinose za zdravstvo i nezaposlenost za njega plaća poslodavac kod koga
ima zasnovan radni odnos.
4) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču, koji je
istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju karakter
ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
5) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
NOVEMBAR 2019. ● POSLOVNI SAVETNIK 183
ZARADE
Red.
br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
4.
Zaposlen je
kod drugog
poslodavca.
U svom
društvu
radi po
ugovoru o
dopunskom
radu do jedne
trećine
radnog
vremena.
/ 1) Osiguranik je fonda zaposlenih.
2) Plaća se samo doprinos za PIO 26% najmanje na najnižu osnovicu doprinosa, s
obzirom da se na njegovu zaradu kod drugog poslodavca plaćaju doprinos za zdravstvo
i nezaposlenost. Poreskoj upravi se predaje poreska prijava PP OD-O do 15. u mesecu
za prethodni mesec. Doprinosi se usmeravaju u Fond zaposlenih, gde je i prijavljen na
osiguranje.
3) U svom privrednom društvu kao direktor je zaključio ugovor o dopunskom radu za
rad do jedne trećine radnog vremena, u skladu sa članom 202. Zakona o radu, kojim je
ugovoreno pravo na naknadu za rad. Uslov za zaključivanje ugovora o dopunskom radu sa
direktorom jeste da je aktom o osnivanju ili drugim odgovarajućim aktom u privrednom
društvu utvrđeno da se poslovi direktora mogu obavljati za jednu trećinu radnog
vremena (Mišljenje Ministarstva rada i socijalne politike br. 011-00-501/2005-02 od 1.
6. 2005. godine).
4) Ugovorena naknada sa direktorom po ugovoru o dopunskom radu ima karakter drugih
prihoda fizičkog lica i oporezuje se po članu 85. stav 1. tačka 3) ZPDG-a, po stopi od 20%
na osnovicu koju čini oporezivi prihod, koji se dobija kada se od bruto naknade umanje
normirani troškovi od 20%. Na istu osnovicu plaća se i doprinos za PIO 26%. Ne
plaća se doprinos za zdravstveno osiguranje i za slučaj nezaposlenosti – ovi doprinosi
plaćaju se na zaradu kod drugog poslodavca.
5) Naknade troškova (službenog putovanja i dr.) koji se isplaćuju ovom osnivaču, koji je
istovremeno i direktor i prima naknadu po ugovoru o dopunskom radu, imaju karakter
ugovorene naknade na koju se plaćaju porez i doprinosi kao na naknadu. Međutim,
kako je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
6) Prilikom obračuna i isplate ugovorene naknade i naknade troškova popunjava se
i Poreskoj uprava dostavlja poreska prijava PPP PD. Od januara 2019. godine obrazac
M-UN se ne dostavlja Fondu PIO.
Osnivač – zastupnik je penzioner
Red.
Br.
Status
osnivača
Prima
naknadu
za rad
Prava i obaveze u odnosu na osnivača
1.
Penzioner.
U svom
društvu radi
po ugovoru
o pravima i
obavezama.
NE 1) Osiguranik je samostalnih delatnosti.
2) Obaveze po osnovu doprinosa za ovog osnivača plaća privredno društvo na
najnižu osnovicu doprinosa, i to samo doprinos za PIO po stopi od 26%, koji se
iskazuje na obrascu PP OD-O. Doprinos za zdravstveno osiguranje se ne plaća jer je
osiguran po osnovu penzije, a doprinos za slučaj nezaposlenosti penzioner po zakonu
ne plaća pošto kao penzioner po prestanku rada ne može da ostvari nikakvo pravo
kao nezaposleno lice.
3) Naknade troškova i drugih rashoda, ako se isplaćuju ovom osnivaču, imaju karakter
drugih prihoda i oporezuju se po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a. Međutim, kako
je ZPDG-om propisano da se na isplate ugovorenih naknada troškova za službeno
putovanje, u konkretnom slučaju i za ovog osnivača, umanjuju propisani neoporezivi
iznosi kao za zaposlene (član 85. stav 5. tačka 6), to se porez i doprinos za PIO plaća
samo na isplaćenu razliku troškova preko neoporezivog iznosa.
U ovom slučaju, po članu 85. stav 1. tačka 13) ZPDG-a, oporezuje se samo iznos
isplaćenih troškova preko propisanih neoporezivih iznosa za zaposlene. Na bruto
razliku plaća se porez od 20% po umanjenju normiranih troškova za 20%. Koeficijent
za preračun na bruto je 1,19047619.
Doprinosi se ne plaćaju pošto ne prima ugovorenu naknadu.