Za postojanje poreskog oslobođenja bez prava na odbitak prethodnog poreza nije bitno da li je subjekt koji pruža uslugu javna ustanova ili privatna škola, privatni fakultet itd., već da li je pružalac usluga registrovan za obavljanje delatnosti obrazovanja (predškolsko, osnovno, srednje, više i visoko) i profesionalne prekvalifikacije i da li se predmetna delatnost vrši u skladu sa pozitivnim propisima koji regulišu ovu oblast. Osim toga, usluge organizovanja seminara, obuka, usavršavanja, edukacija i slično nemaju karakter obrazovnih usluga u smislu Zakona o PDV-u, nevezano za to da li ih pruža registrovana obrazovna ustanova ili drugo lice.
Skip to PDF content160 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
POREZI
Zakonom o porezu na dodatu vrednost
(„Sl.
glasnik PS”, br. 84/04, 86/04 − ispravka, 61/05,
61/07, 93/12, 108/13, 68/14 − dr. zakon, 142/14, 83/15,
108/16, 113/17, 30/18 i 72/19 – dalje: Zakon o PDV-u)
propisano je da su predmet
oporezivanja PDV-om
isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski
obveznik izvrši u Republici uz naknadu,
u okvi-
ru obavljanja
delatnosti, kao i uvoz dobara u Re-
publiku.
Članom 25. Zakona o PDV-u predviđena su
poreska oslobođenja bez prava na odbitak
prethodnog
poreza. Kada je u pitanju ova vrsta
oslobođenja, ne postoji obaveza obračunavanja
PDV-a, ali ne postoji ni pravo na odbitak prethodnog
poreza za dobra i usluge nabavljene
u
prethodnoj
fazi prometa. Poreska oslobođenja
bez prava na odbitak prethodnog
poreza, po-
red člana
25. Zakona o PDV-u, definisana su i
odredbama Pravilnika o utvrđivanju pojedinih
dobara i usluga iz člana
25. Zakona o porezu na
dodatu vrednost
(„Sl. glasnik RS”, br. 120/12 i
86/15 – dalje: Pravilnik).
Poresko oslobođenje bez prava na odbitak
prethodnog
poreza za promet dobara i usluga
ima sledeće karakteristike:
XXza promet dobara i usluga iz člana
25. Zakona
o PDV-u obveznik PDV-a oslobođen je obračuna-
vanja i plaćanja PDV-a;
dipl. ekon. Tanja Đelkapić, mlađi
savetnik u Ministarstvu finansija
Usluga obrazovanja
i profesionalne
prekvalifikacije
Za postojanje poreskog oslobođenja bez prava na odbitak prethodnog
poreza
nije bitno da li je subjekt koji pruža uslugu javna ustanova ili privatna
škola,
privatni fakultet itd., već da li je pružalac usluga registrovan za
obavljanje
delatnosti obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i
visoko) i profesionalne prekvalifikacije i da li se predmetna
delatnost
vrši u skladu sa pozitivnim propisima koji regulišu ovu oblast. Osim toga,
usluge organizovanja seminara, obuka, usavršavanja, edukacija i slično
nemaju
karakter obrazovnih usluga u smislu Zakona o PDV-u, nevezano za to da li ih
pruža registrovana obrazovna ustanova ili drugo lice.
XXobveznik PDV-a nema pravo na odbitak prethodnog
poreza iskazanog u računima prethodnog
učesnika u prometu po osnovu nabavke dobara i
usluga za realizaciju prometa iz člana
25. Zako-
na o PDV-u;
XXako obveznik PDV-a vrši istovremeno promet
koji je oslobođen u skladu sa članom
25. Zakona
o PDV-u i promet dobara i usluga za koji postoji
pravo na odbitak prethodnog
poreza, obveznik
je u obavezi da izvrši podelu prethodnog
pore-
za prema ekonomskoj pripadnosti
na deo za koji
ima i na deo za koji nema pravo na odbitak prethodnog
poreza;
XXako za pojedina primljena dobra i usluge ob-
veznik nije u mogućnosti da izvrši podelu prethodnog
poreza prema ekonomskoj pripadnosti,
ima pravo da odbije srazmerni deo prethodnog
poreza;
XXprema odredbama člana
2. Pravilnika o odre-
đivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja
računa i o računima kod kojih se mogu izostavi-
ti pojedini podaci („Sl. glasnik RS”, br. 123/12,
86/15, 52/18), obveznik PDV-a nema obavezu da izda
račun iz člana
42. Zakona o PDV-u za promet doba-
ra i usluga za koji je, u skladu sa članom
25. Zakona
o PDV-u, propisano poresko oslobođenje bez pra-
va na odbitak prethodnog
poreza, osim ako ovim
pravilnikom nije drukčije
uređeno;
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 161
POREZI
XXpodaci o naknadi
za izvršeni promet dobara
i usluga koji je oslobođen bez prava na odbitak
prethodnog
poreza iskazuju se u polju 002 pore-
ske prijave (obrazac PPPDV).
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje, broj 430-00-214/2019-04 od 10. jula 2019. godi-
ne, koje se odnosi
na poreski tretman
novčanih
sredstava koja obveznik PDV-a − fakultet ostva-
ruje iz budžeta Republike Srbije za pružanje uslu-
ga obrazovanja studentima
čije se obrazovanje
finansira iz tih sredstava. Pomenuta sredstva
koriste se za isplatu plata zaposlenih i pokri-
će materijalnih troškova
fakulteta, kao i nov-
čanih sredstava uplaćenih na ime školarina
za
samofinansirajuće studente,
poreskog tretmana
realizacije naučnoistraživačkih
projekata od
strane fakulteta ili naučnih
instituta, pore-
skog tretmana
novčanih sredstava koja obveznik
PDV-a − univerzitet ostvaruje od fakulteta za
promet usluga koji vrši u okviru obavljanja
svoje delatnosti (novčana sredstva nazvana
članarinom,
novčana sredstva na ime dela
školarine
od samofinansirajućih studenata i
dr.), kao i od naučnih
instituta za promet usluga
koji vrše u okviru obavljanja
svoje delatnosti,
nazvanih članarinom.
U tom mišljenju propisa-
no je sledeće: „Na naknadu
za promet usluga vi-
sokog obrazovanja koje pruža fakultet PDV se ne
obračunava i ne plaća, a obveznik PDV − fakul-
tet nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po
osnovu pružanja predmetnih
usluga. S tim u vezi,
kada obveznik PDV − fakultet ostvaruje novčana
sredstva iz budžeta Republike Srbije za pružanje
usluga obrazovanja studentima
čije se obrazova-
nje finansira iz tih sredstava, na način da se ta
sredstva koriste za isplatu plata zaposlenih i
pokriće materijalnih troškova
fakulteta, kao
i novčana sredstva uplaćena na ime školarina
za samofinansirajuće studente,
ta novčana sred-
stva smatraju se naknadom
za promet usluga obra-
zovanja iz člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona.
Takođe, novčana sredstva koja ostvari obve-
znik PDV − fakultet iz budžeta Republike Srbije
na ime školarine
za doktorske studije smatra-
ju se naknadom
za promet usluga obrazovanja iz
člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona.
U skladu sa odredbama člana
29. stav 1. t. 4)
i 7) Pravilnika o obliku, sadržini i načinu
vođenja evidencije o PDV i o obliku i sadrži-
ni pregleda obračuna PDV („Službeni glasnik
RS”, br. 90/17, 119/17, 48/18 i 60/18 – u daljem tekstu:
Pravilnik o PDV evidenciji), a uzimajući u
obzir da se, prema zakonu kojim se uređuje vi-
soko obrazovanje, studije, kao usluge iz oblasti
obrazovanja koje pružaju fakulteti, organizuju
i izvode u toku školske
godine koja, po pravilu
počinje 1. oktobra i traje dvanaest meseci, mi-
šljenja smo da obveznik PDV − fakultet iskazuje
podatak o naknadi
za navedene usluge obrazo-
vanja (za određenu školsku
godinu) za poreski
period septembar
(ako je reč o obvezniku PDV
za kojeg je poreski period kalendarski mesec),
odnosno
poreski period jul−septembar
(ako je
reč o obvezniku PDV za kojeg je poreski peri-
od kalendarsko tromesečje) u polju 2.4 obrasca
POPDV. Podaci o iznosima novčanih sredstava
ostvarenim u poreskim
periodima koji prethode
navedenim poreskim
periodima, a koji se
odnose
na konkretnu školsku
godinu, iskazuju se
za te poreske periode u polju 2.7 obrasca POPDV.
Novčana sredstva koja ostvari obveznik PDV
− fakultet za pokriće troškova
(ili dela troškova)
koji se odnose
na štampanje monografija
i troškova
službenih putovanja nastavnog oso-
blja u inostranstvo radi učešća na međunarodnim
konferencijama, ne smatraju se naknadom
za usluge obrazovanja iz člana
25. stav 2. tačka
13) Zakona. Podaci o iznosu ovih novčanih sred-
stava ne iskazuju se u obrascu POPDV.
U skladu sa članom
25. stav 2. tačka 15) Zako-
na, na promet usluga iz oblasti nauke i sa njima
neposredno
povezanog prometa dobara i uslu-
ga od strane lica čija delatnost nije usmerena
ka ostvarivanju dobiti, koja su registrovana
za tu delatnost, PDV se ne obračunava i ne pla-
ća, a obveznik PDV koji vrši navedeni promet
nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po
tom osnovu. Licem čija delatnost nije usmere-
na ka ostvarivanju dobiti, u smislu stava 2. ovog
člana,
smatra se lice koje je osnovano od strane
Republike, autonomne
pokrajine ili jedinice
lokalne samouprave i čiji je vlasnik Republi-
ka, autonomna
pokrajina ili jedinica lokalne
samouprave u potpunosti ili u većinskom delu
(stav 4. člana
25. Zakona). Prema članu
9. Pravil-
nika, uslugama, u smislu člana
25. stav 2. tačka 15)
Zakona, smatraju se usluge sistematskog stvara-
lačkog rada koji se preduzima radi otkrivanja
novih znanja, s ciljem podizanja opšteg
civili-
zacijskog nivoa društva i korišćenja tih znanja
u svim oblastima društvenog razvoja, koje vrše
lica čija delatnost nije usmerena ka ostvariva-
162 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
POREZI
nje dobiti, a koja su registrovana za tu delat-
nost. Saglasno navedenom, s obzirom na to da se
realizacija naučnoistraživačkih
projekata od
strane fakulteta ili naučnih
instituta smatra
prometom usluga u skladu sa Zakonom, novčana
sredstva koja obveznik PDV − fakultet, odnosno
naučni
institut prima ili treba da primi po tom
osnovu iz budžeta Republike Srbije (iz kojih se
isplaćuju zarade i autorski honorari istraži-
vača na projektu, materijalni troškovi
za rad na
projektu i materijalni troškovi
fakulteta ili
naučnog
instituta), a uz pretpostavku da je reč
o uslugama iz oblasti nauke u skladu sa članom
25. stav 2. tačka 15) Zakona koje pružaju lica čija
delatnost nije usmerena ka ostvarivanju dobiti,
smatraju se naknadom
za promet usluga za koji se
PDV ne obračunava i ne plaća, pri čemu obveznik
PDV − fakultet, odnosno
naučni
institut nema
pravo na odbitak prethodnog
poreza po osnovu
prometa tih usluga.
Podaci o naknadi
za promet usluga iz oblasti
nauke iz člana
25. stav 2. tačka 15) Zakona, koje pru-
žaju obveznici PDV − fakulteti, odnosno
naučni
instituti na osnovu ugovora o realizaciji naučnoistraživačkih
projekata, iskazuju se, u skladu
sa odredbama člana
29. stav 1. t. 4) i 7) Pravilni-
ka o PDV evidenciji, u polju 2.4 obrasca POPDV
za poreski period u kojem je konkretni projekat
završen, dok se podaci o novčanim sredstvima
primljenim za te projekte u drugim poreskim
pe-
riodima iskazuju u polju 2.7 obrasca POPDV.
Na naknadu
za promet usluga visokog obrazo-
vanja koje pruža obveznik PDV – univerzitet,
PDV se ne obračunava i ne plaća, a obveznik
PDV − univerzitet nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po osnovu pružanja predmetnih
usluga. S tim u vezi, kada obveznik PDV − univer-
zitet ostvaruje od fakulteta novčana sredstva
za promet usluga koji vrši u okviru obavljanja
svoje delatnosti (novčana sredstva nazvana
članarinom,
novčana sredstva na ime dela
školarine
od samofinansirajućih studenata i
dr.), ta novčana sredstva smatraju se naknadom
za promet usluga za koji je propisano poresko
oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog
poreza u skladu sa članom
25. stav 2. tačka 13)
Zakona. S timu vezi, obveznik PDV − univerzitet
shodnom
primenom odredaba člana
29. stav 1. t.
4) i 7) Pravilnika o PDV evidenciji iskazuje po-
datak o naknadi
za navedene usluge (za određenu
školsku
godinu) za poreski period septembar
(ako je reč o obvezniku PDV za kojeg je poreski
period kalendarski mesec), odnosno
poreski
period jul−septembar
(ako je reč o obvezni-
ku PDV za kojeg je poreski period kalendarsko
tromesečje) u polju 2.4 obrasca POPDV. Podaci
o iznosima novčanih sredstava ostvarenim u
poreskim
periodima koji prethode
navedenim
poreskim
periodima, a koji se odnose
na kon-
kretnu školsku
godinu, iskazuju se za te poreske
periode u polju 2.7 obrasca POPDV.
Za razliku od navedenog, kada obveznik PDV
— univerzitet ostvaruje od naučnih
instituta
novčana sredstva za promet usluga koji vrši
u okviru obavljanja
svoje delatnosti, nazvana
članarinom,
predmetna
novčana sredstva sma-
traju se naknadom
za promet usluga za koji je
propisano poresko oslobođenje bez prava na
odbitak prethodnog
poreza. Imajući u vidu da je
u konkretnom slučaju reč o kontinuiranim
uslu-
gama za koje se, na osnovu posebne odluke, naknada
naplaćuje periodično
− mesečno
(do 10. u
mesecu za tekući mesec), sa aspekta Zakona sma-
tra se da je promet usluga nastao poslednjeg dana
konkretnog perioda, što znači da se podaci o
prometu tih usluga iskazuju u polju 2.4 obrasca
POPDV za poreski period u kojem su predmetna
novčana sredstva naplaćena, odnosno
trebalo
da budu naplaćena.
Za promet usluga iz člana
25. stav 2. t. 13) i
15) Zakona ne postoji obaveza izdavanja računa u
skladu sa Zakonom i Pravilnikom o određivanju
slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa
i o računima kod kojih se mogu izostaviti poje-
dini podaci („Službeni glasnik RS”, br. 123/12,
86/15 i 52/18).”
Odredbom člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona o
PDV-u propisano je poresko oslobođenje bez pra-
va na odbitak prethodnog
poreza, tj. da se PDV
ne plaća na promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i pro-
fesionalne prekvalifikacije, kao i na sa njima
neposredno
povezan promet dobara i usluga od
strane lica registrovanih za obavljanje
tih de-
latnosti, ako se ove delatnosti obavljaju
u skla-
du sa propisima koji uređuju pomenutu oblast.
Prema odredbi člana
7. stav 1. Pravilni-
ka, uslugama se, u smislu člana
25. stav 2. tačka
13) Zakona, smatraju usluge obrazovanja (predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog)
i profesionalne prekvalifikacije koje pruža-
ju lica registrovana za obavljanje
pomenutih
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 163
POREZI
delatnosti u skladu sa propisima koji uređuju
tu oblast, nezavisno od toga da li su pomenuta
lica usmerena ka ostvarivanju dobiti.
Dobrima, odnosno
uslugama čiji je promet
neposredno
povezan sa uslugama iz člana
7.
stava 1. Pravilnika smatraju se naročito udžbenici,
hrana, piće i produženi boravak
dece.
Neposredna
povezanost između usluga po-
stoji samo u slučaju kada isporuku dobara, odnosno
pružanje usluga vrši isto lice.
Ministarstvo finansija objavilo je u vezi sa
poreskim
tretmanom
novčanih sredstava koja je
Pravni fakultet u Beogradu primio od Evropske
banke za obnovu i razvoj za realizaciju master
akademskih
studija iz oblasti javnih nabavki
na engleskom jeziku objavilo Mišljenje broj
413-01-00035/2018-04 od 12. marta 2018. godine,
prema kome: „U skladu sa Zakonom o PDV, pri-
manje novčanih sredstava bez obaveze primaoca
novčanih sredstava da izvrši protivčinidbu
(promet dobara ili usluga) davaocu novčanih
sredstava ili drugom licu ne smatra se predmetom
oporezivanja PDV. Međutim, kako je u kon-
kretnom slučaju reč o novčanim sredstvima koja
je Evropska
banka za obnovu i razvoj odobrila
Pravnom fakultetu u Beogradu na ime realizaci-
je master akademskih
studija iz oblasti javnih
nabavki, predmetna
novčana sredstva smatraju
se naknadom
za promet usluga visokog obrazova-
nja za koji je odredbom člana
25. stav 2. tačka 13)
Zakona o PDV propisano poresko oslobođenje
bez prava na odbitak prethodnog
poreza. Prema
tome, na novčana sredstva koja po tom osnovu do-
bije Pravni fakultet u Beogradu PDV se ne obra-
čunava i ne plaća.”
Primer: Poreski tretman
usluga koje
obveznik PDV-a − Matematičko društvo
„ABC” obavlja
u okviru obrazovnovaspitnog,
instruktivnog i stručnog
rada u oblasti
matematike i računarstva
Na promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i profesio-
nalne prekvalifikacije koje vrše lica regi-
strovana za obavljanje
tih delatnosti, pri čemu
iste obavljaju
u skladu sa propisima koji ure-
đuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg,
višeg i visokog obrazovanja i profesionalne
prekvalifikacije, PDV se ne obračunava i ne
plaća, a obveznik PDV-a nema pravo na odbitak
prethodnog
poreza po navedenom osnovu. Među-
tim, u slučaju kada obveznik PDV-a − Matematič-
ko društvo „ABC” obavlja
aktivnosti u okviru
obrazovnovaspitnog, instruktivnog i stručnog
rada u oblasti matematike i računarstva, du-
žan je da na promet predmetnih
usluga obračuna
PDV po opštoj
stopi od 20%, kao i da obračunati
PDV plati u skladu sa Zakonom o PDV-u. Naime,
navedene usluge ne smatraju se uslugama predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog
obrazovanja, odnosno
profesionalnih prekva-
lifikacija, za čiji je promet Zakonom o PDV-u
propisano poresko oslobođenje bez prava na
odbitak prethodnog
poreza.
Napomena: Za postojanje poreskog oslobo-
đenja bez prava na odbitak prethodnog
poreza
nije bitno da li je subjekt koji pruža uslugu
javna ustanova ili privatna škola,
privatni
fakultet itd., već da li je pružalac usluga
registrovan za obavljanje
delatnosti obrazo-
vanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i
visoko) i profesionalne prekvalifikacije i
da li se predmetna
delatnost vrši u skladu
sa pozitivnim propisima koji regulišu ovu
oblast. S tim u vezi, ključni
propis koji regu-
liše ovu oblast je Zakon o osnovama sistema
obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS”, br.
88/2017, 27/2018 – drugi zakon 27/2018 (II) – dru-
gi zakon i 10/2019 – dalje: Zakon o osnovama
sistema obrazovanja i vaspitanja).
Prema odredbama Zakona o osnovama sistema
obrazovanja i vaspitanja, delatnost obrazovanja
i vaspitanja obavljaju:
1) u predškolskom
vaspitanju i obrazovanju –
predškolska
ustanova;
2) u osnovnom obrazovanju i vaspitanju – osnovna
škola,
osnovna muzička škola,
osnovna balet-
ska škola,
osnovna škola
za obrazovanje odra-
slih i osnovna škola
za učenike sa smetnjama u
razvoju i invaliditetom;
3) u srednjem obrazovanju i vaspitanju – gimnazija,
stručna
škola,
srednja umetnička škola,
mešovita škola
i srednja škola
za učenike sa
smetnjama u razvoju i invaliditetom.
Pored navedenog zakona, i drugi propisi su
važni
za regulisanje predmetne
oblasti, i to:
„Zakon o visokom obrazovanju („Sl. glasnik RS”,
br. 88/2017, 27/2018 – drugi zakon, 73/2018 i 67/2019);
164 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
POREZI
„Zakon o predškolskom
vaspitanju i obrazova-
nju („Sl. glasnik RS”, br. 18/2010, 101/2017, 113/2017
– drugi zakon i 10/2019);
„Zakon o osnovnom obrazovanju i vaspitanju
(„Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017, 27/2018 –
drugi zakon i 10/2019);
„Zakon o srednjem obrazovanju i vaspitanju
(„Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017 i 27/2018
– drugi zakon).
Napomena: Usluge organizovanja semina-
ra, obuka, usavršavanja, edukacija i slično
nemaju karakter obrazovnih usluga u smislu
Zakona o PDV-u, nevezano za to da li ih pruža
registrovana obrazovna ustanova ili drugo
lice.
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje broj 011-00-103/2019-04 22. februara 2019.
godine, koje se odnosi
na pitanje da li postoji
mogućnost ostvarivanja poreskog oslobođenja
za usluge organizovanja kursa „Prva pomoć kod
dece” od strane obveznika PDV-a − Univerzitet-
ske dečje klinike. U tom mišljenju navedeno je
sledeće: „Organizacija kursa „Prva pomoć kod
dece” od strane obveznika PDV, Univerzitetske
dečje klinike, za koju obveznik PDV naplaćuje
kotizaciju, ne smatra se uslugom obrazovanja iz
člana
25. stav 2. tačka 13) ZPDV. Naime, navede-
nom zakonskom odredbom propisano je poresko
oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog
poreza za promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i
profesionalne prekvalifikacije, kao i sa njima
neposredno
povezanog prometa dobara i usluga
od strane lica registrovanih za obavljanje
tih
delatnosti, ako se ove delatnosti obavljaju
u
skladu sa propisima koji uređuju tu oblast. Pre-
ma tome, obveznik PDV – Univerzitetska dečja
klinika ima obavezu da po osnovu organizacije
kursa „Prva pomoć kod dece”, za koju naplaćuje
kotizaciju, obračuna PDV i da obračunati PDV
plati u skladu sa Zakonom.”
Profesionalnom prekvalifikacijom smatra-
ju se dodatno obrazovanje i obuka koji se vrše u
skladu sa zakonom kojim se uređuju zapošljavanje
i osiguranje za slučaj nezaposlenosti.
U vezi sa poreskim
tretmanom
prometa usluga
obrazovanja odraslih u okviru obavljanja
delat-
nosti ostalog obrazovanja, koje se ne smatraju
uslugama profesionalne prekvalifikacije u
skladu sa zakonom kojim se uređuje zapošljava-
nje i osiguranje za slučaj nezaposlenosti, Mini-
starstvo finansija objavilo je Mišljenje broj
430-00-199/2019-04 od 22. maja 2019. godine, pre-
ma kome: „U skladu sa Zakonom o porezu na doda-
tu vrednost
(„Službeni glasnik RS”, br. 84/04,
86/04 − ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 −
dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17 i 30/18 – u da-
ljem tekstu:
Zakon), na promet usluga obrazovanja
(predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko)
i profesionalne prekvalifikacije koji vrše
lica registrovana za obavljanje
tih delatnosti,
pri čemu ove delatnosti obavljaju
u skladu sa
propisima koji uređuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog obrazovanja
i profesionalne prekvalifikacije, PDV se ne
obračunava i ne plaća, a obveznik PDV nema pra-
vo na odbitak prethodnog
poreza po tom osnovu.
Međutim, u slučaju kada obveznik PDV, u konkret-
nom slučaju Narodni
univerzitet u Vranju, vrši
promet usluga obrazovanja odraslih u okviru
obavljanja
delatnosti ostalog obrazovanja, koje
se ne smatraju uslugama profesionalne prekva-
lifikacije u skladu sa zakonom kojim se uređuje
zapošljavanje i osiguranje za slučaj nezaposle-
nosti, dužan je da na promet predmetnih
usluga
obračuna PDV po opštoj
poreskoj stopi od 20%, s
obzirom na to da za promet tih usluga nije pro-
pisano poresko oslobođenje. Obračunati PDV
plaća se na propisani način.
Prema tome, ako se usluge koje pružate ne
smatraju profesionalnom prekvalifikacijom
u skladu sa zakonom kojim se uređuje zapošlja-
vanje i osiguranje za slučaj nezaposlenosti, na
promet tih usluga PDV se obračunava i plaća u
skladu sa Zakonom.”
Odredbom člana
52. Zakona o zapošljavanju i
osiguranju za slučaj nezaposlenosti („Sl. glasnik
RS”, br. 36/09, 88/10, 38/15, 113/17 i 113/17 – dr. zakon
– dalje: ZZOSN) propisano je da se dodatnim obra-
zovanjem i obukom, u smislu ovog zakona, smatraju
aktivnosti kojima se nezaposlenom i zaposlenom
kod poslodavca, kome nije moguće obezbediti
ili održati odgovarajuće zaposlenje, pruža mo-
gućnost da kroz proces teorijskog i praktičnog
osposobljavanja stekne
nova znanja i veštine
radi zapošljavanja, odnosno
stvaranja mogućno-
sti za zapošljavanje i samozapošljavanje.
Saglasno odredbi člana
52. stav 2. ZZOSN-a,
dodatno obrazovanje i obuku organizuje Nacio-
nalna služba ili agencija na zahtev
poslodav-
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 165
POREZI
ca ili za potrebe tržišta rada. Troškove
dodatnog obrazovanja i obuke koje organizuje
Nacionalna služba na zahtev
poslodavca snosi
poslodavac ili Nacionalna služba do iznosa
raspoloživih sredstava, u skladu sa opštim
aktom, a troškove
dodatnog obrazovanja i obu-
ke za tržište rada snosi Nacionalna služba,
u skladu sa opštim
aktom Nacionalne službe.
Godišnji program dodatnog obrazovanja i
obuke za potrebe tržišta rada, utvrđen Akci-
onim planom, kod poslodavca sprovodi Naci-
onalna služba samostalno, kao obuku na radu,
ili preko specijalizovanih izvođača obuka sa
kojima, po prethodno
sprovedenom postupku jav-
nih nabavki, ugovara sprovođenje pojedinačnih
programa. Ugovorom između Nacionalne službe
i izvođača obuke utvrđuju se međusobna prava i
obaveze.
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje broj 011-00-00949/2019-04 od 14. novembra
2019. godine, prema kome: „U skladu sa Zakonom
o porezu na dodatu vrednost
(„Službeni glasnik
PS”, br. 84/04, 86/04 − ispravka, 61/05, 61/07,
93/12, 108/13, 68/14 − dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16,
113/17, 30/18 i 72/19 – u daljem tekstu:
Zakon), na
promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnov-
no, srednje, više i visoko) i profesionalne
prekvalifikacije koji vrše lica registrovana
za obavljanje
tih delatnosti, pri čemu ove delat-
nosti obavljaju
u skladu sa propisima koji ure-
đuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg,
višeg i visokog obrazovanja i profesionalne
prekvalifikacije, PDV se ne obračunava i ne
plaća, a obveznik PDV nema pravo na odbitak
prethodnog
poreza po tom osnovu.
Međutim, u slučaju kada obveznik PDV vrši
promet usluga obrazovanja odraslih u okviru
obavljanja
delatnosti ostalog obrazovanja, a pod
pretpostavkom da nije reč o uslugama profesio-
nalne prekvalifikacije (dodatno obrazovanje i
obuka koji se vrše u skladu sa zakonom kojim se
uređuje zapošljavanje i osiguranje za slučaj neza-
poslenosti), dužan je da na promet predmetnih
usluga obračuna PDV po opštoj
poreskoj stopi od
20%, s obzirom na to da za promet tih usluga nije
propisano poresko oslobođenje, kao i da obra-
čunati PDV plati u skladu sa Zakonom.” PS
Časopis
POSLOVNI SAVETNIK
preporučite i drugima!
POREZI
Zakonom o porezu na dodatu vrednost
(„Sl.
glasnik PS”, br. 84/04, 86/04 − ispravka, 61/05,
61/07, 93/12, 108/13, 68/14 − dr. zakon, 142/14, 83/15,
108/16, 113/17, 30/18 i 72/19 – dalje: Zakon o PDV-u)
propisano je da su predmet
oporezivanja PDV-om
isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski
obveznik izvrši u Republici uz naknadu,
u okvi-
ru obavljanja
delatnosti, kao i uvoz dobara u Re-
publiku.
Članom 25. Zakona o PDV-u predviđena su
poreska oslobođenja bez prava na odbitak
prethodnog
poreza. Kada je u pitanju ova vrsta
oslobođenja, ne postoji obaveza obračunavanja
PDV-a, ali ne postoji ni pravo na odbitak prethodnog
poreza za dobra i usluge nabavljene
u
prethodnoj
fazi prometa. Poreska oslobođenja
bez prava na odbitak prethodnog
poreza, po-
red člana
25. Zakona o PDV-u, definisana su i
odredbama Pravilnika o utvrđivanju pojedinih
dobara i usluga iz člana
25. Zakona o porezu na
dodatu vrednost
(„Sl. glasnik RS”, br. 120/12 i
86/15 – dalje: Pravilnik).
Poresko oslobođenje bez prava na odbitak
prethodnog
poreza za promet dobara i usluga
ima sledeće karakteristike:
XXza promet dobara i usluga iz člana
25. Zakona
o PDV-u obveznik PDV-a oslobođen je obračuna-
vanja i plaćanja PDV-a;
dipl. ekon. Tanja Đelkapić, mlađi
savetnik u Ministarstvu finansija
Usluga obrazovanja
i profesionalne
prekvalifikacije
Za postojanje poreskog oslobođenja bez prava na odbitak prethodnog
poreza
nije bitno da li je subjekt koji pruža uslugu javna ustanova ili privatna
škola,
privatni fakultet itd., već da li je pružalac usluga registrovan za
obavljanje
delatnosti obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i
visoko) i profesionalne prekvalifikacije i da li se predmetna
delatnost
vrši u skladu sa pozitivnim propisima koji regulišu ovu oblast. Osim toga,
usluge organizovanja seminara, obuka, usavršavanja, edukacija i slično
nemaju
karakter obrazovnih usluga u smislu Zakona o PDV-u, nevezano za to da li ih
pruža registrovana obrazovna ustanova ili drugo lice.
XXobveznik PDV-a nema pravo na odbitak prethodnog
poreza iskazanog u računima prethodnog
učesnika u prometu po osnovu nabavke dobara i
usluga za realizaciju prometa iz člana
25. Zako-
na o PDV-u;
XXako obveznik PDV-a vrši istovremeno promet
koji je oslobođen u skladu sa članom
25. Zakona
o PDV-u i promet dobara i usluga za koji postoji
pravo na odbitak prethodnog
poreza, obveznik
je u obavezi da izvrši podelu prethodnog
pore-
za prema ekonomskoj pripadnosti
na deo za koji
ima i na deo za koji nema pravo na odbitak prethodnog
poreza;
XXako za pojedina primljena dobra i usluge ob-
veznik nije u mogućnosti da izvrši podelu prethodnog
poreza prema ekonomskoj pripadnosti,
ima pravo da odbije srazmerni deo prethodnog
poreza;
XXprema odredbama člana
2. Pravilnika o odre-
đivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja
računa i o računima kod kojih se mogu izostavi-
ti pojedini podaci („Sl. glasnik RS”, br. 123/12,
86/15, 52/18), obveznik PDV-a nema obavezu da izda
račun iz člana
42. Zakona o PDV-u za promet doba-
ra i usluga za koji je, u skladu sa članom
25. Zakona
o PDV-u, propisano poresko oslobođenje bez pra-
va na odbitak prethodnog
poreza, osim ako ovim
pravilnikom nije drukčije
uređeno;
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 161
POREZI
XXpodaci o naknadi
za izvršeni promet dobara
i usluga koji je oslobođen bez prava na odbitak
prethodnog
poreza iskazuju se u polju 002 pore-
ske prijave (obrazac PPPDV).
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje, broj 430-00-214/2019-04 od 10. jula 2019. godi-
ne, koje se odnosi
na poreski tretman
novčanih
sredstava koja obveznik PDV-a − fakultet ostva-
ruje iz budžeta Republike Srbije za pružanje uslu-
ga obrazovanja studentima
čije se obrazovanje
finansira iz tih sredstava. Pomenuta sredstva
koriste se za isplatu plata zaposlenih i pokri-
će materijalnih troškova
fakulteta, kao i nov-
čanih sredstava uplaćenih na ime školarina
za
samofinansirajuće studente,
poreskog tretmana
realizacije naučnoistraživačkih
projekata od
strane fakulteta ili naučnih
instituta, pore-
skog tretmana
novčanih sredstava koja obveznik
PDV-a − univerzitet ostvaruje od fakulteta za
promet usluga koji vrši u okviru obavljanja
svoje delatnosti (novčana sredstva nazvana
članarinom,
novčana sredstva na ime dela
školarine
od samofinansirajućih studenata i
dr.), kao i od naučnih
instituta za promet usluga
koji vrše u okviru obavljanja
svoje delatnosti,
nazvanih članarinom.
U tom mišljenju propisa-
no je sledeće: „Na naknadu
za promet usluga vi-
sokog obrazovanja koje pruža fakultet PDV se ne
obračunava i ne plaća, a obveznik PDV − fakul-
tet nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po
osnovu pružanja predmetnih
usluga. S tim u vezi,
kada obveznik PDV − fakultet ostvaruje novčana
sredstva iz budžeta Republike Srbije za pružanje
usluga obrazovanja studentima
čije se obrazova-
nje finansira iz tih sredstava, na način da se ta
sredstva koriste za isplatu plata zaposlenih i
pokriće materijalnih troškova
fakulteta, kao
i novčana sredstva uplaćena na ime školarina
za samofinansirajuće studente,
ta novčana sred-
stva smatraju se naknadom
za promet usluga obra-
zovanja iz člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona.
Takođe, novčana sredstva koja ostvari obve-
znik PDV − fakultet iz budžeta Republike Srbije
na ime školarine
za doktorske studije smatra-
ju se naknadom
za promet usluga obrazovanja iz
člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona.
U skladu sa odredbama člana
29. stav 1. t. 4)
i 7) Pravilnika o obliku, sadržini i načinu
vođenja evidencije o PDV i o obliku i sadrži-
ni pregleda obračuna PDV („Službeni glasnik
RS”, br. 90/17, 119/17, 48/18 i 60/18 – u daljem tekstu:
Pravilnik o PDV evidenciji), a uzimajući u
obzir da se, prema zakonu kojim se uređuje vi-
soko obrazovanje, studije, kao usluge iz oblasti
obrazovanja koje pružaju fakulteti, organizuju
i izvode u toku školske
godine koja, po pravilu
počinje 1. oktobra i traje dvanaest meseci, mi-
šljenja smo da obveznik PDV − fakultet iskazuje
podatak o naknadi
za navedene usluge obrazo-
vanja (za određenu školsku
godinu) za poreski
period septembar
(ako je reč o obvezniku PDV
za kojeg je poreski period kalendarski mesec),
odnosno
poreski period jul−septembar
(ako je
reč o obvezniku PDV za kojeg je poreski peri-
od kalendarsko tromesečje) u polju 2.4 obrasca
POPDV. Podaci o iznosima novčanih sredstava
ostvarenim u poreskim
periodima koji prethode
navedenim poreskim
periodima, a koji se
odnose
na konkretnu školsku
godinu, iskazuju se
za te poreske periode u polju 2.7 obrasca POPDV.
Novčana sredstva koja ostvari obveznik PDV
− fakultet za pokriće troškova
(ili dela troškova)
koji se odnose
na štampanje monografija
i troškova
službenih putovanja nastavnog oso-
blja u inostranstvo radi učešća na međunarodnim
konferencijama, ne smatraju se naknadom
za usluge obrazovanja iz člana
25. stav 2. tačka
13) Zakona. Podaci o iznosu ovih novčanih sred-
stava ne iskazuju se u obrascu POPDV.
U skladu sa članom
25. stav 2. tačka 15) Zako-
na, na promet usluga iz oblasti nauke i sa njima
neposredno
povezanog prometa dobara i uslu-
ga od strane lica čija delatnost nije usmerena
ka ostvarivanju dobiti, koja su registrovana
za tu delatnost, PDV se ne obračunava i ne pla-
ća, a obveznik PDV koji vrši navedeni promet
nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po
tom osnovu. Licem čija delatnost nije usmere-
na ka ostvarivanju dobiti, u smislu stava 2. ovog
člana,
smatra se lice koje je osnovano od strane
Republike, autonomne
pokrajine ili jedinice
lokalne samouprave i čiji je vlasnik Republi-
ka, autonomna
pokrajina ili jedinica lokalne
samouprave u potpunosti ili u većinskom delu
(stav 4. člana
25. Zakona). Prema članu
9. Pravil-
nika, uslugama, u smislu člana
25. stav 2. tačka 15)
Zakona, smatraju se usluge sistematskog stvara-
lačkog rada koji se preduzima radi otkrivanja
novih znanja, s ciljem podizanja opšteg
civili-
zacijskog nivoa društva i korišćenja tih znanja
u svim oblastima društvenog razvoja, koje vrše
lica čija delatnost nije usmerena ka ostvariva-
162 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
POREZI
nje dobiti, a koja su registrovana za tu delat-
nost. Saglasno navedenom, s obzirom na to da se
realizacija naučnoistraživačkih
projekata od
strane fakulteta ili naučnih
instituta smatra
prometom usluga u skladu sa Zakonom, novčana
sredstva koja obveznik PDV − fakultet, odnosno
naučni
institut prima ili treba da primi po tom
osnovu iz budžeta Republike Srbije (iz kojih se
isplaćuju zarade i autorski honorari istraži-
vača na projektu, materijalni troškovi
za rad na
projektu i materijalni troškovi
fakulteta ili
naučnog
instituta), a uz pretpostavku da je reč
o uslugama iz oblasti nauke u skladu sa članom
25. stav 2. tačka 15) Zakona koje pružaju lica čija
delatnost nije usmerena ka ostvarivanju dobiti,
smatraju se naknadom
za promet usluga za koji se
PDV ne obračunava i ne plaća, pri čemu obveznik
PDV − fakultet, odnosno
naučni
institut nema
pravo na odbitak prethodnog
poreza po osnovu
prometa tih usluga.
Podaci o naknadi
za promet usluga iz oblasti
nauke iz člana
25. stav 2. tačka 15) Zakona, koje pru-
žaju obveznici PDV − fakulteti, odnosno
naučni
instituti na osnovu ugovora o realizaciji naučnoistraživačkih
projekata, iskazuju se, u skladu
sa odredbama člana
29. stav 1. t. 4) i 7) Pravilni-
ka o PDV evidenciji, u polju 2.4 obrasca POPDV
za poreski period u kojem je konkretni projekat
završen, dok se podaci o novčanim sredstvima
primljenim za te projekte u drugim poreskim
pe-
riodima iskazuju u polju 2.7 obrasca POPDV.
Na naknadu
za promet usluga visokog obrazo-
vanja koje pruža obveznik PDV – univerzitet,
PDV se ne obračunava i ne plaća, a obveznik
PDV − univerzitet nema pravo na odbitak prethodnog
poreza po osnovu pružanja predmetnih
usluga. S tim u vezi, kada obveznik PDV − univer-
zitet ostvaruje od fakulteta novčana sredstva
za promet usluga koji vrši u okviru obavljanja
svoje delatnosti (novčana sredstva nazvana
članarinom,
novčana sredstva na ime dela
školarine
od samofinansirajućih studenata i
dr.), ta novčana sredstva smatraju se naknadom
za promet usluga za koji je propisano poresko
oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog
poreza u skladu sa članom
25. stav 2. tačka 13)
Zakona. S timu vezi, obveznik PDV − univerzitet
shodnom
primenom odredaba člana
29. stav 1. t.
4) i 7) Pravilnika o PDV evidenciji iskazuje po-
datak o naknadi
za navedene usluge (za određenu
školsku
godinu) za poreski period septembar
(ako je reč o obvezniku PDV za kojeg je poreski
period kalendarski mesec), odnosno
poreski
period jul−septembar
(ako je reč o obvezni-
ku PDV za kojeg je poreski period kalendarsko
tromesečje) u polju 2.4 obrasca POPDV. Podaci
o iznosima novčanih sredstava ostvarenim u
poreskim
periodima koji prethode
navedenim
poreskim
periodima, a koji se odnose
na kon-
kretnu školsku
godinu, iskazuju se za te poreske
periode u polju 2.7 obrasca POPDV.
Za razliku od navedenog, kada obveznik PDV
— univerzitet ostvaruje od naučnih
instituta
novčana sredstva za promet usluga koji vrši
u okviru obavljanja
svoje delatnosti, nazvana
članarinom,
predmetna
novčana sredstva sma-
traju se naknadom
za promet usluga za koji je
propisano poresko oslobođenje bez prava na
odbitak prethodnog
poreza. Imajući u vidu da je
u konkretnom slučaju reč o kontinuiranim
uslu-
gama za koje se, na osnovu posebne odluke, naknada
naplaćuje periodično
− mesečno
(do 10. u
mesecu za tekući mesec), sa aspekta Zakona sma-
tra se da je promet usluga nastao poslednjeg dana
konkretnog perioda, što znači da se podaci o
prometu tih usluga iskazuju u polju 2.4 obrasca
POPDV za poreski period u kojem su predmetna
novčana sredstva naplaćena, odnosno
trebalo
da budu naplaćena.
Za promet usluga iz člana
25. stav 2. t. 13) i
15) Zakona ne postoji obaveza izdavanja računa u
skladu sa Zakonom i Pravilnikom o određivanju
slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa
i o računima kod kojih se mogu izostaviti poje-
dini podaci („Službeni glasnik RS”, br. 123/12,
86/15 i 52/18).”
Odredbom člana
25. stav 2. tačka 13) Zakona o
PDV-u propisano je poresko oslobođenje bez pra-
va na odbitak prethodnog
poreza, tj. da se PDV
ne plaća na promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i pro-
fesionalne prekvalifikacije, kao i na sa njima
neposredno
povezan promet dobara i usluga od
strane lica registrovanih za obavljanje
tih de-
latnosti, ako se ove delatnosti obavljaju
u skla-
du sa propisima koji uređuju pomenutu oblast.
Prema odredbi člana
7. stav 1. Pravilni-
ka, uslugama se, u smislu člana
25. stav 2. tačka
13) Zakona, smatraju usluge obrazovanja (predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog)
i profesionalne prekvalifikacije koje pruža-
ju lica registrovana za obavljanje
pomenutih
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 163
POREZI
delatnosti u skladu sa propisima koji uređuju
tu oblast, nezavisno od toga da li su pomenuta
lica usmerena ka ostvarivanju dobiti.
Dobrima, odnosno
uslugama čiji je promet
neposredno
povezan sa uslugama iz člana
7.
stava 1. Pravilnika smatraju se naročito udžbenici,
hrana, piće i produženi boravak
dece.
Neposredna
povezanost između usluga po-
stoji samo u slučaju kada isporuku dobara, odnosno
pružanje usluga vrši isto lice.
Ministarstvo finansija objavilo je u vezi sa
poreskim
tretmanom
novčanih sredstava koja je
Pravni fakultet u Beogradu primio od Evropske
banke za obnovu i razvoj za realizaciju master
akademskih
studija iz oblasti javnih nabavki
na engleskom jeziku objavilo Mišljenje broj
413-01-00035/2018-04 od 12. marta 2018. godine,
prema kome: „U skladu sa Zakonom o PDV, pri-
manje novčanih sredstava bez obaveze primaoca
novčanih sredstava da izvrši protivčinidbu
(promet dobara ili usluga) davaocu novčanih
sredstava ili drugom licu ne smatra se predmetom
oporezivanja PDV. Međutim, kako je u kon-
kretnom slučaju reč o novčanim sredstvima koja
je Evropska
banka za obnovu i razvoj odobrila
Pravnom fakultetu u Beogradu na ime realizaci-
je master akademskih
studija iz oblasti javnih
nabavki, predmetna
novčana sredstva smatraju
se naknadom
za promet usluga visokog obrazova-
nja za koji je odredbom člana
25. stav 2. tačka 13)
Zakona o PDV propisano poresko oslobođenje
bez prava na odbitak prethodnog
poreza. Prema
tome, na novčana sredstva koja po tom osnovu do-
bije Pravni fakultet u Beogradu PDV se ne obra-
čunava i ne plaća.”
Primer: Poreski tretman
usluga koje
obveznik PDV-a − Matematičko društvo
„ABC” obavlja
u okviru obrazovnovaspitnog,
instruktivnog i stručnog
rada u oblasti
matematike i računarstva
Na promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i profesio-
nalne prekvalifikacije koje vrše lica regi-
strovana za obavljanje
tih delatnosti, pri čemu
iste obavljaju
u skladu sa propisima koji ure-
đuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg,
višeg i visokog obrazovanja i profesionalne
prekvalifikacije, PDV se ne obračunava i ne
plaća, a obveznik PDV-a nema pravo na odbitak
prethodnog
poreza po navedenom osnovu. Među-
tim, u slučaju kada obveznik PDV-a − Matematič-
ko društvo „ABC” obavlja
aktivnosti u okviru
obrazovnovaspitnog, instruktivnog i stručnog
rada u oblasti matematike i računarstva, du-
žan je da na promet predmetnih
usluga obračuna
PDV po opštoj
stopi od 20%, kao i da obračunati
PDV plati u skladu sa Zakonom o PDV-u. Naime,
navedene usluge ne smatraju se uslugama predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog
obrazovanja, odnosno
profesionalnih prekva-
lifikacija, za čiji je promet Zakonom o PDV-u
propisano poresko oslobođenje bez prava na
odbitak prethodnog
poreza.
Napomena: Za postojanje poreskog oslobo-
đenja bez prava na odbitak prethodnog
poreza
nije bitno da li je subjekt koji pruža uslugu
javna ustanova ili privatna škola,
privatni
fakultet itd., već da li je pružalac usluga
registrovan za obavljanje
delatnosti obrazo-
vanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i
visoko) i profesionalne prekvalifikacije i
da li se predmetna
delatnost vrši u skladu
sa pozitivnim propisima koji regulišu ovu
oblast. S tim u vezi, ključni
propis koji regu-
liše ovu oblast je Zakon o osnovama sistema
obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS”, br.
88/2017, 27/2018 – drugi zakon 27/2018 (II) – dru-
gi zakon i 10/2019 – dalje: Zakon o osnovama
sistema obrazovanja i vaspitanja).
Prema odredbama Zakona o osnovama sistema
obrazovanja i vaspitanja, delatnost obrazovanja
i vaspitanja obavljaju:
1) u predškolskom
vaspitanju i obrazovanju –
predškolska
ustanova;
2) u osnovnom obrazovanju i vaspitanju – osnovna
škola,
osnovna muzička škola,
osnovna balet-
ska škola,
osnovna škola
za obrazovanje odra-
slih i osnovna škola
za učenike sa smetnjama u
razvoju i invaliditetom;
3) u srednjem obrazovanju i vaspitanju – gimnazija,
stručna
škola,
srednja umetnička škola,
mešovita škola
i srednja škola
za učenike sa
smetnjama u razvoju i invaliditetom.
Pored navedenog zakona, i drugi propisi su
važni
za regulisanje predmetne
oblasti, i to:
„Zakon o visokom obrazovanju („Sl. glasnik RS”,
br. 88/2017, 27/2018 – drugi zakon, 73/2018 i 67/2019);
164 POSLOVNI SAVETNIK ● poslovnisavetnik.net
POREZI
„Zakon o predškolskom
vaspitanju i obrazova-
nju („Sl. glasnik RS”, br. 18/2010, 101/2017, 113/2017
– drugi zakon i 10/2019);
„Zakon o osnovnom obrazovanju i vaspitanju
(„Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017, 27/2018 –
drugi zakon i 10/2019);
„Zakon o srednjem obrazovanju i vaspitanju
(„Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017 i 27/2018
– drugi zakon).
Napomena: Usluge organizovanja semina-
ra, obuka, usavršavanja, edukacija i slično
nemaju karakter obrazovnih usluga u smislu
Zakona o PDV-u, nevezano za to da li ih pruža
registrovana obrazovna ustanova ili drugo
lice.
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje broj 011-00-103/2019-04 22. februara 2019.
godine, koje se odnosi
na pitanje da li postoji
mogućnost ostvarivanja poreskog oslobođenja
za usluge organizovanja kursa „Prva pomoć kod
dece” od strane obveznika PDV-a − Univerzitet-
ske dečje klinike. U tom mišljenju navedeno je
sledeće: „Organizacija kursa „Prva pomoć kod
dece” od strane obveznika PDV, Univerzitetske
dečje klinike, za koju obveznik PDV naplaćuje
kotizaciju, ne smatra se uslugom obrazovanja iz
člana
25. stav 2. tačka 13) ZPDV. Naime, navede-
nom zakonskom odredbom propisano je poresko
oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog
poreza za promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko) i
profesionalne prekvalifikacije, kao i sa njima
neposredno
povezanog prometa dobara i usluga
od strane lica registrovanih za obavljanje
tih
delatnosti, ako se ove delatnosti obavljaju
u
skladu sa propisima koji uređuju tu oblast. Pre-
ma tome, obveznik PDV – Univerzitetska dečja
klinika ima obavezu da po osnovu organizacije
kursa „Prva pomoć kod dece”, za koju naplaćuje
kotizaciju, obračuna PDV i da obračunati PDV
plati u skladu sa Zakonom.”
Profesionalnom prekvalifikacijom smatra-
ju se dodatno obrazovanje i obuka koji se vrše u
skladu sa zakonom kojim se uređuju zapošljavanje
i osiguranje za slučaj nezaposlenosti.
U vezi sa poreskim
tretmanom
prometa usluga
obrazovanja odraslih u okviru obavljanja
delat-
nosti ostalog obrazovanja, koje se ne smatraju
uslugama profesionalne prekvalifikacije u
skladu sa zakonom kojim se uređuje zapošljava-
nje i osiguranje za slučaj nezaposlenosti, Mini-
starstvo finansija objavilo je Mišljenje broj
430-00-199/2019-04 od 22. maja 2019. godine, pre-
ma kome: „U skladu sa Zakonom o porezu na doda-
tu vrednost
(„Službeni glasnik RS”, br. 84/04,
86/04 − ispravka, 61/05, 61/07, 93/12, 108/13, 68/14 −
dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17 i 30/18 – u da-
ljem tekstu:
Zakon), na promet usluga obrazovanja
(predškolsko,
osnovno, srednje, više i visoko)
i profesionalne prekvalifikacije koji vrše
lica registrovana za obavljanje
tih delatnosti,
pri čemu ove delatnosti obavljaju
u skladu sa
propisima koji uređuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg, višeg i visokog obrazovanja
i profesionalne prekvalifikacije, PDV se ne
obračunava i ne plaća, a obveznik PDV nema pra-
vo na odbitak prethodnog
poreza po tom osnovu.
Međutim, u slučaju kada obveznik PDV, u konkret-
nom slučaju Narodni
univerzitet u Vranju, vrši
promet usluga obrazovanja odraslih u okviru
obavljanja
delatnosti ostalog obrazovanja, koje
se ne smatraju uslugama profesionalne prekva-
lifikacije u skladu sa zakonom kojim se uređuje
zapošljavanje i osiguranje za slučaj nezaposle-
nosti, dužan je da na promet predmetnih
usluga
obračuna PDV po opštoj
poreskoj stopi od 20%, s
obzirom na to da za promet tih usluga nije pro-
pisano poresko oslobođenje. Obračunati PDV
plaća se na propisani način.
Prema tome, ako se usluge koje pružate ne
smatraju profesionalnom prekvalifikacijom
u skladu sa zakonom kojim se uređuje zapošlja-
vanje i osiguranje za slučaj nezaposlenosti, na
promet tih usluga PDV se obračunava i plaća u
skladu sa Zakonom.”
Odredbom člana
52. Zakona o zapošljavanju i
osiguranju za slučaj nezaposlenosti („Sl. glasnik
RS”, br. 36/09, 88/10, 38/15, 113/17 i 113/17 – dr. zakon
– dalje: ZZOSN) propisano je da se dodatnim obra-
zovanjem i obukom, u smislu ovog zakona, smatraju
aktivnosti kojima se nezaposlenom i zaposlenom
kod poslodavca, kome nije moguće obezbediti
ili održati odgovarajuće zaposlenje, pruža mo-
gućnost da kroz proces teorijskog i praktičnog
osposobljavanja stekne
nova znanja i veštine
radi zapošljavanja, odnosno
stvaranja mogućno-
sti za zapošljavanje i samozapošljavanje.
Saglasno odredbi člana
52. stav 2. ZZOSN-a,
dodatno obrazovanje i obuku organizuje Nacio-
nalna služba ili agencija na zahtev
poslodav-
JANUAR 2020. ● POSLOVNI SAVETNIK 165
POREZI
ca ili za potrebe tržišta rada. Troškove
dodatnog obrazovanja i obuke koje organizuje
Nacionalna služba na zahtev
poslodavca snosi
poslodavac ili Nacionalna služba do iznosa
raspoloživih sredstava, u skladu sa opštim
aktom, a troškove
dodatnog obrazovanja i obu-
ke za tržište rada snosi Nacionalna služba,
u skladu sa opštim
aktom Nacionalne službe.
Godišnji program dodatnog obrazovanja i
obuke za potrebe tržišta rada, utvrđen Akci-
onim planom, kod poslodavca sprovodi Naci-
onalna služba samostalno, kao obuku na radu,
ili preko specijalizovanih izvođača obuka sa
kojima, po prethodno
sprovedenom postupku jav-
nih nabavki, ugovara sprovođenje pojedinačnih
programa. Ugovorom između Nacionalne službe
i izvođača obuke utvrđuju se međusobna prava i
obaveze.
Ministarstvo finansija objavilo je Mišlje-
nje broj 011-00-00949/2019-04 od 14. novembra
2019. godine, prema kome: „U skladu sa Zakonom
o porezu na dodatu vrednost
(„Službeni glasnik
PS”, br. 84/04, 86/04 − ispravka, 61/05, 61/07,
93/12, 108/13, 68/14 − dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16,
113/17, 30/18 i 72/19 – u daljem tekstu:
Zakon), na
promet usluga obrazovanja (predškolsko,
osnov-
no, srednje, više i visoko) i profesionalne
prekvalifikacije koji vrše lica registrovana
za obavljanje
tih delatnosti, pri čemu ove delat-
nosti obavljaju
u skladu sa propisima koji ure-
đuju oblast predškolskog,
osnovnog, srednjeg,
višeg i visokog obrazovanja i profesionalne
prekvalifikacije, PDV se ne obračunava i ne
plaća, a obveznik PDV nema pravo na odbitak
prethodnog
poreza po tom osnovu.
Međutim, u slučaju kada obveznik PDV vrši
promet usluga obrazovanja odraslih u okviru
obavljanja
delatnosti ostalog obrazovanja, a pod
pretpostavkom da nije reč o uslugama profesio-
nalne prekvalifikacije (dodatno obrazovanje i
obuka koji se vrše u skladu sa zakonom kojim se
uređuje zapošljavanje i osiguranje za slučaj neza-
poslenosti), dužan je da na promet predmetnih
usluga obračuna PDV po opštoj
poreskoj stopi od
20%, s obzirom na to da za promet tih usluga nije
propisano poresko oslobođenje, kao i da obra-
čunati PDV plati u skladu sa Zakonom.” PS
Časopis
POSLOVNI SAVETNIK
preporučite i drugima!