Utvrđivanje normativa u proizvodnji

Primena normativa za utrošak materijala u proizvodnji nije značajna samo sa poreskog aspekta, već i zbog utvrđivanja stvarnih troškova jednog proizvoda, a sve u cilju ostvarivanja što manjih troškova proizvodnje i zauzimanja što boljeg položaja na tržištu Obaveza pravnih lica i preduzetnika je da obavljaju obračun troškova i učinaka bez obzira na to da li imaju zalihe nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda na kraju obračunskog perioda. Obračun troškova i učinaka zasniva se na Zakonu o računovodstvu („Sl. glasnik RSˮ, br. 62/13), Pravilniku o Kontnom okviru i sadržini računa u Kontnom okviru za privredna društva, zadruge i preduzetnike („Sl. glasnik RSˮ, br. 95/14) i Međunarodnim računovodstvenim standardima MRS-2 i MRS-14. Prilikom obračuna troškova i učinaka, obaveza je proizvodnih društava i radnji (koji koriste dvojno knjigovodstvo) da obračun troškova i učinaka vrše u klasi 9 – Obračun troškova i učinaka. Da bi mogli da vrše raspoređivanje troškova u okviru klase 9, društva i radnje, saglasno članu 49. Zakona o računovodstvu, svojim opštim aktom utvrđuju način procenjivanja zaliha, odnosno utvrđivanje cene koštanja zaliha nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda. U opštem aktu (praviniku o računovodstvu) potrebno je utvrditi dokument za razduživanje repromaterijala (u daljem tekstu: materijal) koji se vodi na kontu 101 ili 910 – Materijal i koji se naziva normativ. Na predlog proizvodnog sektora, ovaj dokumenat usvaja nadležni organ u pravnom licu. Evidentiranje proizvodnje vrši se u klasi 9, a za mikro pravna lica i preduzetnike koji nemaju zaliha nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda, moguće je evidentiranje u klasi 1. Evidentiranje proizvodnje nije tema ovog članka. Odluka o proizvodnom programu Na početku ili u toku svog početnog poslovanja društva i radnje koji su registrovani i obavljaju proizvodnu delatnost donose odluku o uvođenju proizvoda koje će proizvoditi i prodavati na tržištu. Odluci o proizvodima prethode pripremne radnje za utvrđivanje opravdanosti ili profitabilnosti proizvoda koji će se pojaviti na tržištu. Kod utvrđivanja cene koštanja novog proizvoda, kao direktan trošak, značajnu stavku ima materijal za proizvodnju. Određeni proizvod sastoji se od određenog broja i količine materijala, a dokument kojim se utvrđuje utrošak osnovnog materijala u proizvodnju naziva se normativ. Normativ Normom utroška materijala određuje se potrebna količina materijala za jedinicu proizvoda. Osim količina koje se normiraju, u normativ se uračunavaju i otpaci i gubici materijala (recimo, kod sečenja, obrade, topljenja, pretovara sipkog materijala i sl.). Prilikom utvrđivanja normativa materijala utvrđuje se i dozvoljeno rasipanje. Za normiranje utroška materijala moguća je primena tri metode: (1) proizvodna metoda